Waarom ligt Frankrijk plat?

Het is een rommeltje in Frankrijk op dit moment. Tankstations waar je niet kunt tanken, energiecentrales zonder stroom en er staan elke avond, al twee maanden lang, protesterende mensen op Place de la République in Parijs. Wat is er aan de hand?

De nieuwe wet

Het begint allemaal bij de nieuwe arbeidswet, ook wel de El Khomri-wet genoemd, naar z'n bedenker. Daarin staat dat werkgevers veel meer te zeggen krijgen. Het moet bijvoorbeeld makkelijker worden om personeel aan te nemen en te ontslaan. Maar de meerderheid van de Fransen is tegen die wet.

Daarom begon eind maart al het protest van Nuit Debout, vrij vertaald nachtbrakers. "Oorspronkelijk een vreedzaam praatprotest", zegt correspondent Frank Renout.

Toch staat er nog elke avond op Place de la République in Parijs een groep te protesteren en meer dan eens grijpt de politie in. Het gaat dan niet om duizenden demonstranten, maar toch een paar honderd.

Franse jongeren die meedoen aan Nuit Debout zijn volgens Renout bang voor hun rechten. "Zij denken dat ze alleen nog maar tijdelijke baantjes kunnen krijgen. De werkloosheid in Frankrijk ligt met ruim 10 procent hoger dan het Europese gemiddelde. De jeugdwerkloosheid is twee keer zo hoog."

"Maar de afgelopen maanden is de werkloosheid voor het eerst in lange tijd aan het dalen" zegt Renout. "En dat is zo'n beetje de enige troef van de regering op dit moment om die arbeidswet door te voeren."

Maar het zijn niet meer alleen jongeren die discussiëren op pleinen, er worden steeds hardere acties gevoerd, vertelt Renout. "Vakbondsmensen zijn ook gaan protesteren. De harde kern van die vakbonden."

Waarom gebeurt dit niet in Nederland?

Vandaag is de achtste landelijke stakingsdag in Frankrijk sinds maart. Er staan lange rijen bij tankstations omdat de olieraffinaderijen niet meer werken of de toegangswegen worden geblokkeerd. En bij de kerncentrales staken medewerkers ook.

"In Frankrijk ga je de straat op als je het ergens niet mee eens bent. Het is dé manier om iets te bereiken" volgens Renout. "Nederland heeft meer een overlegmodel. Dat hebben de Fransen nog niet uitgevonden. Daar heb je een vechtmodel." En het stakingsrecht is echt heilig in Frankrijk. "Zelfs de regering herhaalt het steeds. Zo'n blokkade mag niet, maar staken, dat is je goed recht."

Dat heeft allemaal te maken met de overlegstructuur. Bij Franse bedrijven hebben ondernemingsraden bijvoorbeeld niet zoveel te zeggen, als dat ze in Nederland hebben. "Er zijn niet zoveel kanalen waar je kunt zeggen 'ik wil dit' of 'ik wil dat', dus als je iets wilt dan moet je de straat op", legt Renout uit.

Die protesten liepen al meerdere malen uit de hand. Daarbij werden bijvoorbeeld agenten bekogeld door demonstranten en werd er een politieauto in brand gestoken.

Nu lijkt het erop dat de regering de Fransen toch iets tegemoet komt. "Maar het ligt er aan of ze nog meer gaan veranderen, of er meer overlast komt door de stakingen. Het EK komt er natuurlijk aan, daar wordt de regering wel zenuwachtig van."