Ik vraag me af of het openbaar vervoer nog wel veilig zal zijn voor passagiers en buschauffeur.
Het is één van de vele berichten die de laatste maanden voorbij kwamen in de groep Malberg AZC weg ermee. Sinds de komst van een azc in de Maastrichtse wijk werd aangekondigd, doet een groep verontruste burgers alles om de komst van 190 vluchtelingen te voorkomen. In juni worden de eersten verwacht.
We gingen de wijk in en merkten dat er ook mensen zijn die geen probleem met een azc hebben. En we vroegen tegenstanders: wat zijn jullie grootste zorgen?
'Verkrachtingen en grote ruzies'
Dennis denkt dat de komst van een azc in zijn buurt niet per se negatief hoeft uit te pakken. Toch ziet hij de vluchtelingen liever niet komen. "Ik ben bang dat er vervelende dingen gebeuren, zoals overvallen, verkrachtingen en grote ruzies." Hij maakt zich vooral zorgen over de veiligheid van ouderen en jonge kinderen.
Marij is bang dat de nieuwe buren haar vrijheid beperken. "Ik hoor alleen maar negatieve berichten, ik weet niet eens meer wat waar is. Kunnen we straks nog zonnen in onze tuin en gewoon over straat wandelen? Ik ben bang van niet."
Ze voelt zich slecht geïnformeerd door de gemeente. "De vluchtelingen krijgen les over ons als ze hier komen wonen, maar wij weten niks over hen."
Jo woont al 36 jaar in Malberg en is ook bang dat de buurt straks onveilig is. "Ik heb gehoord dat we onze gordijnen moeten dichthouden, geen telefoons op tafel mogen laten liggen en onze tuinmeubels 's avonds binnen moeten zetten. Ik heb er al aan gedacht om schrikdraad op mijn schutting te plaatsen."
'Malberg AZC weg ermee'
Dennis, Marij en Jo zijn drie van de honderden tegenstanders van het azc. Armand - die niet in beeld wil - is zelf fulltime bezig met het beheer van de Facebookgroep Malberg AZC weg ermee. Hij onderzoekt juridische mogelijkheden om de komst van het azc aan te vechten en organiseert demonstraties.
"Ik denk dat ik spreek namens een grote meerderheid", laat hij weten. "De buurt is jarenlang een sociale achterstandsbuurt geweest. Rond 2002 kwam daar verandering in met het gemeenteproject Manjefiek Malberg. Straks zijn we weer terug bij af." Armand vraagt zich af of kinderen na de komst van het azc nog op straat kunnen spelen.
Hij ziet de laatste tijd meer politie in de buurt dan anders. "Vroeger zag ik ze nauwelijks, nu rijden ze drie keer per dag langs."
In de buurt wordt gesproken over een brief die door de politie zou zijn verstuurd. Daarin zou de politie tips hebben gegeven hoe je huis te beveiligen tegen de komst van de 500 vluchtelingen. Hoewel het onderstaande bericht meer dan vierhonderd keer is gedeeld, weet de politie van niks.
Een woordvoerder van politie Limburg laat weten dat er nooit een brief naar buurtbewoners is verstuurd. "Er zijn wel collega's de wijk ingegaan voor een inbrekersproject, maar dat is een standaard preventieve controle die we in verschillende wijken uitvoeren. Het heeft niks met de komst van een azc te maken."
Voor sociaal geograaf Inge van der Welle komt het niet als een verrassing dat dit soort berichten een gevoel van onveiligheid opleveren. Zij doet in kleine Nederlandse gemeenten met een azc onderzoek naar de houding van bewoners ten opzichte van vluchtelingen.
Angst heeft alles met verbeelding te maken.
Van der Welle: "Veel Nederlanders hebben geen directe ervaringen met vluchtelingen. Meningen zijn daardoor vaak gebaseerd op wat ze zien in de media en wat ze horen van anderen."
Hoogleraar Damiaan Denys is gespecialiseerd in angsten. Hij noemt de angst voor de komst van vluchtelingen begrijpelijk, maar onredelijk. "We zijn vooral bang voor datgene dat gaat komen, voor het onbekende. Angst heeft alles met verbeelding te maken."
Volgens Denys is de angstcultuur in Nederland de laatste jaren sterker geworden. "De angst voor de ander heeft zich ontwikkeld tot de hoeksteen van de samenleving. Vroeger was die ander de allochtoon, nu is het de vluchteling."
Als mogelijke verklaring voor die ontwikkeling wijst Denys op het belang dat we tegenwoordig hechten aan controle. "We leven in een controlemaatschappij: we hebben de grootste waardering voor mensen die hun leven 'onder controle' hebben."
Als de verbeelding werkelijkheid wordt, wordt de angst vaak weggenomen.
"Maar controle is een illusie: niemand heeft echt controle, zeker niet over de ander. Daardoor worden we bang voor de onbekende vluchteling die onze veilige cocon doorbreekt."
Denys verwacht dat veel zorgen van buurtbewoners in Malberg verdwijnen als het azc open is. "Als de verbeelding werkelijkheid wordt, wordt de angst vaak weggenomen."
Neutraal
Volgens Van der Welle staat de meerderheid van de Nederlandse bevolking neutraal tegenover een azc in hun buurt. "Dan is er een groep die expliciet positief is, zo'n 25 procent, en een kleine 20 procent die uitgesproken negatief is." De onderzoeker vindt dat we als samenleving moeten accepteren dat mensen het nooit helemaal eens worden over de komst van vluchtelingen. "Het is iets waar nooit iedereen achter gaat staan."
Wel ziet ze dat het verzet tegen een azc vaak afneemt als vluchtelingen er eenmaal wonen. "Dan ontstaat er berusting en acceptatie."
Daar is Armand niet zo zeker van. "De emoties lopen steeds hoger op, laatst werd er een autoband afgefikt op het azc-terrein. Ik kan me voorstellen dat er meer gaat gebeuren als het plan wordt doorgezet."
Op veel plekken is discussie over de komst van asielzoekers. Zo komt er geen groot asielzoekerscentrum in Breskens, in Zeeland. Er was veel protest, en de gemeenteraad heeft er dinsdagavond een streep door gezet.