De Engelse filosoof Alain de Botton is razend populair, vooral onder twintigers en dertigers. Van Turkije tot Australië en van Brazilië tot Zuid-Korea: zijn lezingen trekken volle voetbalstadions en zijn boeken worden door miljoenen mensen gelezen. Ook in Nederland wordt met toenemende belangstelling geluisterd naar zijn ideeën over werk, relaties en andere grote levensthema's.
Wij vroegen hem naar drie liefdeslessen, speciaal voor jongvolwassenen, gebaseerd op zijn nieuwste boek Weg van liefde. Daarin maakt hij korte metten met het romantische beeld dat we volgens hem hebben van de liefde.
"Alain is in Nederland populairder dan ooit", zegt Laurens Knoop. Hij is directeur van de Amsterdamse School of Life, een internationaal opleidingsinstituut dat werd opgericht door De Botton. Dat de populariteit vooral groeit onder twintigers en dertigers, komt volgens Knoop door hun behoefte aan richting in het leven.
"Ze weten niet zo goed hoe ze zich moeten oriënteren en wie ze moeten geloven: de kerk, de banken, de overheid - alle grote ideeën zijn failliet. Dan komt er een moment dat ze zich realiseren: ik moet zélf nadenken over wie ik ben. En dan komt de filosofie in beeld."
Filosoof en schrijver Simone van Saarloos denkt dat de zelfhulp die De Botton biedt zijn populariteit onder jonge mensen verklaart. "We hebben er behoefte aan om onszelf te verbeteren. Daar gaat het hem om: hoe je je eigen leven kan verbeteren, niet hoe we de maatschappij kunnen veranderen."
De single als wereldverbeteraar
Deze maand kwam het nieuwste boek van De Botton uit in Nederland, Weg van liefde. De strekking: we hebben een te romantisch beeld van de liefde en de perfecte relatie bestaat niet. Volgens de filosoof worden onze verwachtingen van een liefdesrelatie bepaald door een geïdealiseerd beeld uit romantische films en romans. Die verwachtingen komen meestal niet uit, en dat zorgt voor teleurstelling en relatieproblemen.
Volgens De Botton zijn we te hard op zoek naar de romantische liefde. Singles krijgen daardoor het gevoel dat er iets in hun leven ontbreekt. "De hele samenleving lijkt erop gebrand om het leven van de alleenstaande zo akelig en deprimerend mogelijk te maken", zo valt te lezen in zijn boek.
Hij vindt dat een mens niet teveel moet verlangen naar een passievolle en perfecte relatie die eeuwig duurt, zeker niet als je jong bent. Daar kan Van Saarloos zich in vinden. Zij schreef eerder een boek over wat zij 'het monogame drama' noemt.
"Je hele leven word je erop gewezen een wederhelft te vinden. Popliedjes, reclames en romantische films sturen daar op aan. Single-zijn wordt vaak gezien als iets voor de jeugd of als tussenfase, maar waarom wordt het niet als uitgangspunt gezien?"
Ze kan zich dan ook vinden in het idee van De Botton dat een monogame relatie best even kan wachten als je jong bent. "Sterker nog, een monogame relatie hoeft helemaal niet te worden bereikt. Het hoeft geen doel te zijn. Wat belangrijk is, is het contact met anderen. Dat contact kan in allerlei vormen bestaan. Er is niet één ware, en niet één soort liefde. Het idee dat je een monogame relatie moet hebben om liefde te beleven, is een misvatting."
Van Saarloos vindt polyamorie, het aangaan van een liefdesrelatie met meerdere mensen tegelijk, een goed alternatief voor de monogame relatie. Maar daar denkt De Botton anders over. "Polyamorie is niet de oplossing die het belooft te zijn, want de meeste mensen zijn jaloers aangelegd. Er zijn slechts enkelen van wie het wetenschappelijk is bewezen dat ze het ‘jaloersheid-gen’ missen, maar zij zijn heel zeldzaam."
'Liefde moet je geven'
Als het op relaties aankomt, zijn de filosofen het over één ding in elk geval wel eens: wie een relatie aangaat, moet vooral liefde willen géven. "We zeggen ‘mijn’ geliefde en ik ‘heb’ een relatie. Maar liefde moet niet gaan over wat je krijgt of vasthoudt. Je kunt liefde beter als daad zien", laat Van Saarloos weten.
De Botton komt tot een soortgelijke conclusie. "We zouden pas moeten trouwen zodra we bereid zijn liefde te geven en doorhebben dat onze obsessie met het ontvangen van liefde tegennatuurlijk is."
