Verschillen in dialect zijn duidelijk te horen, maar wat gebeurt er eigenlijk in iemands mond waardoor klanken zo uiteenlopen? Met die vraag is onderzoeker Martijn Wieling van de Rijksuniversiteit Groningen al enkele jaren bezig. Met sensoren meet hij hoe mensen hun tong gebruiken bij het uitspreken van bepaalde woorden.
Dat levert opvallende resultaten op. Bijvoorbeeld voor Nederlanders die denken puntgaaf Engels te spreken. Want volgens de metingen van Martijn hebben Nederlanders nogal moeite met bepaalde klanken, en klinken ze vaak dus lang niet zo Engels als ze zelf misschien denken.
Hoe dan?
Dat kan Martijn vooral zeggen op basis van een grondige analyse van de tongpunt. Die zetten Engelsen namelijk een stuk verder naar voren om bepaalde contrasten te benadrukken, volgens de sensoren van Martijn. "Daardoor is het onderscheid tussen bepaalde klanken bij Nederlanders die Engels spreken vaak een stuk minder goed te horen. Sommige klanken hebben we gewoon niet goed onder de knie."
Martijn sprak zowel in Londen als in Groningen met 20 proefpersonen. "Die liet ik woorden, zinnen en paragrafen uitspreken - vooral met verschillende Engelse woorden die maar een klank van elkaar verschillen, zoals faith en fate, bijvoorbeeld."
De tongpositie van de Nederlanders verschilt amper bij het uitspreken van een t of een th. "Mensen die Engels als moedertaal hebben, maken een heel duidelijk verschil, bij hen zit de th veel verder in de mond.
Zijn we allemaal steenkolen-Engelsen?
"Het is zeker niet zo dat we slecht Engels spreken", zegt Martijn. "Nederlanders kunnen zich qua woordenschat prima verstaanbaar maken, dus Engelsen begrijpen ons zeker. Maar we leggen sommige contrasten niet zo mooi als we misschien zelf denken. Al verschilt dat natuurlijk ook weer heel erg per geval."
Leuk onderzoek. Wat kunnen we ermee?
De patronen die worden gemeten kunnen bijvoorbeeld logopedisten in de toekomst helpen om mensen te helpen hun uitspraak te optimaliseren. "Voor mensen die een tweede taal hun eerste taal willen maken, kan dat natuurlijk interessant zijn."