Ze was 19 toen ze een half jaar geleden afreisde naar Syrië. Verliefd op een jihadstrijder liet Aïcha Maastricht achter zich. Maar Syrië viel tegen en ze stuurde een noodkreet naar haar moeder, omdat ze niet zomaar weg kon. Die kocht een sluier, vertrok naar Syrië en haalde haar dochter op. Wat staat hen te wachten als ze terugkomen in Nederland?
Aïcha en haar moeder zitten nog vast in Turkije, omdat Aïcha geen paspoort kreeg van de gemeente Maastricht. Het ministerie van Binnenlandse Zaken onderhandelt met de Turken over hun terugkeer, hun advocaat denkt dat ze over een weekje weer in Nederland zijn.
Als ze weer voet op Nederlandse bodem zetten, vangt de regering Aïcha op én houdt haar in de gaten. "Ze gaan eerst kijken wat ze heeft meegemaakt", zegt Daan Weggemans, onderzoeker bij het Centre for Terrorism & Counterterrorism in Den Haag. "Heeft ze misdrijven gepleegd? Was ze getuige van strafbare zaken? Bij vrouwen is het geregeld moeilijk te bewijzen dat ze ergens aan hebben meegedaan. Die lopen meestal in niet in de frontlinie.”
Ineens staat ze met een gewaad voor je. Dan denk je, meid, waar ben je mee bezig?
Waarom lukt het moeders wel hun kind terug te halen en de regering niet?
Als ze niet wordt vervolgd, rest nog de vraag: hoe vang je haar dan op? Daar is geen vast programma voor, zegt Weggemans. "We weten van geradicaliseerde ex-gedetineerden dat een balans tussen controle en begeleiding het beste werkt: begeleid ze bij het vinden van een baan, zorg voor een alternatieve sociale omgeving en iemand waarmee ze ideologische of religieuze discussies kunnen voeren."
Dat is ook wat Malika el Mouridi voorstelt. Ze is hulpverlener en heeft voor haar werk contact met teruggekeerde Syriëgangers - en hun ouders. "De moeders die ik spreek voelen zich in de steek gelaten door de overheid: waarom lukt het hen wel hun kind terug te halen en de regering niet?"
Ze lopen tegen het gebrek aan hulpverlening aan, zegt Malika. "Voor veel teruggekeerde Syriëgangers voelt het alsof ze gefaald hebben. Ze hebben problemen met werk en studie, krijgen een identiteitscrisis en raken in een sociaal isolement. Ouders zijn bang hun kind weer kwijt te raken. Die last is voor sommigen te zwaar, ze hebben daar professionals bij nodig. Maar de specifieke hulp die daarvoor nodig is, die is er niet."
De man van Aïcha, van wie ze inmiddels gescheiden is, tweette dit toen hij hoorde dat ze in Turkije is.
