Nu dictator Bashar al-Assad is verdreven, worden de kaarten in Syrië opnieuw geschud. Dat het buitenland daarbij veel invloed krijgt, lijkt onvermijdelijk: door jaren oorlog is het land verwoest. Hulp van buiten is hard nodig.
Rusland en Iran steunden Assad, dus hun rol in Syrië lijkt voorlopig uitgespeeld. Buurland Turkije heeft nu de beste positie om de toekomst van het land te beïnvloeden. De grote vraag is wat dat gaat betekenen voor de Koerden. Deze bevolkingsgroep bestuurt een groot deel van het noordoosten van Syrië, maar Turkije beschouwt ze als terroristen en is ze liever kwijt dan rijk.
Als het aan de Koerden zelf ligt, worden zij volwaardig onderdeel van het nieuwe Syrië, zegt Salih Muslim, een van de belangrijkste gezichten van de Koerden in Syrië. "Er moet een democratisch, gedecentraliseerd Syrië ontstaan waar de Koerden deel van uitmaken", zegt hij tegen Nieuwsuur. "Wij horen ook bij het Syrische volk."
'Wij hebben niks met Turkije te maken'
Muslim is oud-medevoorzitter van de Koerdische Democratische Unie Partij (PYD) en treedt nog veel op als woordvoerder. De partij is een belangrijke gesprekspartner voor de Verenigde Staten en Europa. Turkije ziet de militante tak van de PYD, de YPG, juist als het verlengstuk van terreurbeweging PKK, dat een geschiedenis heeft van bloedige aanslagen in Turkije. Turkije wil voorkomen dat de Koerden, waarvan er miljoenen in Turkije wonen, macht verwerven en uiteindelijk een Koerdische staat stichten.
Mede daarom vielen door Turkije gesteunde milities de afgelopen weken Koerdische strijdgroepen aan in Noord-Syrië. Ze veroverden onder meer de plaats Manbij. Het Turkse leger voerde zelf luchtaanvallen uit om de Koerden te verzwakken.
"Terwijl wij niets met Turkije te maken hebben", zegt Muslim. "De Koerden in Syrië hebben nooit een onafhankelijke staat geëist. Turkije komt zelf niet uit hun Koerdische kwestie dus leggen ze de schuld buiten hun eigen grenzen."
Turkije zou ook geld en wapens gegeven hebben aan HTS, de islamitische rebellengroep die de opstand tegen Assad leidde. Daarbij speelde ook mee dat veel Syriërs die voor Assad vluchtten naar Turkije, mogelijk terugkeren nu HTS aan de macht is.
Ondanks de vermeende samenwerking met Turkije heeft Muslim vertrouwen in HTS. "Ze zeggen tot nu toe goede dingen. Toen ze Aleppo binnenvielen en bevrijdden lieten ze weten dat ze niets tegen de Koerden zouden doen en ze hebben ook niks gedaan. We horen goede dingen en moeten een dialoog aangaan."
Volgens Muslim zijn het vooral de pro-Turkse milities en Turkije zelf die de weg naar een vreedzaam Syrië bemoeilijken. "Er is momenteel een staakt-het-vuren, maar ze uiten wel dreigementen richting ons."
Zelf werken de Koerden veel samen met de Amerikanen, met name in de strijd tegen Islamitische Staat, de terreurgroep die nog niet helemaal verdwenen is in Syrië. In het noordoosten van het land beveiligt rebellengroep SDF, dat door Koerden geleid wordt, kampen waar IS-strijders worden vastgehouden. De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken drong er bij Ankara op aan dat Turkije de SDF daarbij niet hindert.
De Amerikanen geven de SDF wapens en trainingen, maar meer steun hoeven de Koerden niet te verwachten, denkt Muslim. "Hun steun is gericht op de strijd tegen terroristen. Maar verder willen ze ons niet helpen op het gebied van diplomatie of politiek." Donald Trump trok tijdens zijn eerste presidentschap al de meeste Amerikaanse troepen terug uit Syrië.
Muslim hoopt daarom op hulp van Europa. "Als de Turken ons gebied innemen, zullen de IS-strijders vrijkomen. Dat zou een bedreiging zijn voor heel Europa. Daarom hopen we dat Europa Turkije niet toestaat ons gebied aan te vallen en dat Europa gaat beseffen waar Turkije mee bezig is."
