Zeven mannen staan deze week voor de rechter vanwege het geweld in Amsterdam rond de voetbalwedstrijd Ajax - Maccabi Tel Aviv. Ook in het buitenland houden ze de procesgang scherp in de gaten. En dan met name vanuit Israël en Amerika.
De afgelopen weken stuurden verschillende invloedrijke Joods-Amerikaanse organisaties een vertegenwoordiger naar Amsterdam. Een andere organisatie betaalde de nachtopvang van slachtoffers op 7 november. Inmiddels hebben ook de eerste Amerikaanse advocaten zich gemeld.
Kritiek op Halsema
Die Amerikaanse bemoeienissen veroorzaken enig ongemak bij bestuurders én in de Joodse gemeenschap. Chanan Hertzberger van het Centraal Joods Overleg is in principe blij met aandacht voor Joodse zaken. Maar de kritiek van één van de belangrijkste Amerikaanse organisaties, de Anti-Defamation League (ADL), deelt hij niet.
Die organisatie strijdt tegen antisemitisme. De directeur, Jonathan Greenblatt, zei na een bezoek aan Nederland dat burgemeester Halsema gefaald heeft. Hertzberger: "Natuurlijk hadden wij sommige dingen misschien anders gedaan. Maar over het algemeen zijn wij zeer tevreden over de steun en ook over de bereikbaarheid van de burgemeester."
Negatief reisadvies
Ook rabbijn Abraham Cooper bezocht Nederland. Hij is van het Simon Wiesenthal Center uit Los Angeles, een instituut dat antisemitisme bestrijdt en kantoren heeft over de hele wereld. Na het geweld waarschuwde het instituut Joden in de hele wereld voor een bezoek aan Amsterdam. In een gesprek met Nieuwsuur zegt Cooper dat dat reisadvies pas geschrapt wordt als de daders van het straatgeweld serieus worden bestraft.
Ook sprak hij anderhalve week geleden in Amsterdam tijdens een betoging tegen antisemitisme. Hij zei toen: "Wij dagen de leiders van deze befaamde stad, Amsterdam, uit om de belofte waar te maken dat zij de organisatoren van de Kristallnacht-aanval op Israëlische voetbalfans zullen opsporen, vervolgen en indien nodig zullen deporteren."
De Amerikaanse bemoeienis met de Nederlandse rechtspraak gaat Hertzberger te ver. "Ik heb vertrouwen in de Nederlandse rechtsstaat. We zijn heel goed in staat om onze eigen boontjes te doppen."
De verdachten die terechtstaan, zullen door het OM niet vervolgd worden voor terreurdaden. Daarvoor is onvoldoende juridisch bewijs, vindt de Officier van Justitie. Eerder sprak de Israëlische ambassadeur in Nederland, Modi Ephraim, nog van "gecoördineerd terrorisme".
Gebrek aan landelijke steun
Israëlische reacties op de gebeurtenissen leidden ook in Den Haag tot ergernis. Het kabinet is ontstemd over de manier waarop Israël een rapport heeft verspreid met beschuldigingen over de aanvallen.
En burgemeester Femke Halsema van Amsterdam was kritisch op de snelle reactie van Israël na de rellen van 7 november. "Terwijl wij de feiten nog aan het verzamelen waren, gaf premier Netanyahu al een lezing over wat er in Amsterdam was gebeurd", zei ze eerder.
Toen Halsema tijdens een gesprek in Nieuwsuur terugkwam op het gebruik van het beladen woord 'pogrom', noemde de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Gideon Sa'ar dat "volstrekt onaanvaardbaar". Hij sprak van een "doofpot".
Uit gesprekken die Nieuwsuur afgelopen tijd voerde, wordt duidelijk dat het Amsterdamse bestuur een gebrek aan landelijke steun ervaart op het moment dat buitenlandse bewindspersonen zoals Sa'ar hun pijlen op de hoofdstad richten. Die boodschap is ook aan Den Haag overgebracht. Morgen gaan premier Schoof en burgemeester Halsema met elkaar in gesprek.
We hadden het ook zonder hun wel gekund.
Jonathan Greenblatt van de ADL volgt de ontwikkelingen nog steeds op de voet. "De vraag is niet of de Nederlands-Joodse gemeenschap hulp nodig heeft. De echte vraag is: hoe reageren de mondiale Joodse gemeenschappen? En een van de manieren waarop we dat doen, is dat we allemaal samenkomen, omdat de problemen vergelijkbaar zijn. We hebben een gemeenschappelijke aanpak nodig."
'Breder probleem'
Greenblatt stapte direct na het geweld in Amsterdam in het vliegtuig. Inmiddels ontmoette hij minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken), minister David van Weel (Justitie) en sprak hij met premier Dick Schoof.
"Ik was onder de indruk dat de minister van Buitenlandse Zaken, nadat we elkaar hadden ontmoet en wij dit hadden voorgesteld, opriep tot een bijeenkomst op Europees niveau. Omdat dit niet alleen een kwestie is die beperkt blijft tot Nederland. Dit is een breder probleem in heel West-Europa. Ik ben blij met een soort collectieve aanpak."
Hertzberger van het Centraal Joods Overleg heeft vertrouwen in de afloop van de rechtszaak tegen de verdachten en is ook positief over de contacten tussen bestuurders en organisaties in Nederland. "We hebben een goede infrastructuur, we hebben heel goede contacten onderling. Dus we kunnen echt voor onszelf opkomen."
