Een oud-medewerker van chipmachinefabrikant ASML heeft van minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) een inreisverbod voor 20 jaar gekregen. Zo'n verbod wordt zelden opgelegd en alleen bij een gevaar voor de nationale veiligheid. Het ministerie wil geen toelichting geven op de reden voor het inreisverbod.
Uit onderzoek van Nieuwsuur blijkt dat het gaat om een Russische ingenieur van 43 jaar. Tegen de man loopt een rechtszaak waarbij meerdere overtredingen van de sanctiewetgeving ten laste zijn gelegd. Hij wordt over een periode van jaren verdacht van het stelen van documenten, zoals handleidingen van microchips, van ASML en chiptechnologiebedrijf Mapper Lithography.
Met de gestolen informatie zou onder meer de Russische chipproductie verder zijn geholpen. In ruil kreeg de man enkele tienduizenden euro's, zo is de verdenking.
ASML bevestigt de diefstal van bedrijfsinformatie aan Nieuwsuur: "We zijn op de hoogte van de rechtszaak tegen een voormalige Mapper- en ASML-medewerker. We hebben, conform ons beleid, zelf ook aangifte gedaan. Lopende de rechtszaak geven we verder geen commentaar."
De man is nu nog in Nederland en zit vast. Maandag moet hij voor de rechtbank in Rotterdam verschijnen in een pro-formazitting waar de rechter zich onder andere buigt over zijn voorarrest. Het Openbaar Ministerie en de advocaat van de Russische ingenieur willen niet reageren.
Mapper
De man zou recent nog gewerkt hebben voor een andere chipmaker: het eveneens Nederlandse NXP. De ingenieur is opgeleid aan Russische universiteiten en werkte bij Russische technologiebedrijven. In Nederland dook hij op in 2015 waar hij werkte voor de Delftse startup Mapper Lithography. Dat bedrijf ontwikkelde producten voor de halfgeleiderindustrie. Mapper ging in 2018 failliet en de technologie en de werknemers, onder wie de ingenieur, werden overgenomen door ASML.
De ingenieur heeft meerdere patenten op zijn naam staan van producten voor de halfgeleiderindustrie.
De overname van Mapper volgde na druk van de Amerikanen op de Nederlandse overheid. In een reconstructie van NRC werd gesteld dat de vrees bestond dat de kennis van de startup na een faillissement in Russische of Chinese handen zou vallen.
In Rusland is Mapper nog altijd actief. Het bedrijf is eigendom van de Russische militaire drone-maker Astron. Zowel Mapper als Astron vallen onder de Amerikaanse sancties, wat betekent dat er geen handel met de bedrijven mag worden gedreven. De ingenieur zou ook voor de Russische Mapper hebben gewerkt.
Diefstal in 2019
Er was al eerder sprake van diefstal bij ASML. In 2019 werden door Chinese oud-medewerkers op grote schaal bedrijfsgeheimen gestolen. Daarmee richtten ze de ASML-concurrent XTAL op.
En in 2023 nam een Chinese medewerker informatie mee over geavanceerde technologie van het bedrijf. Hij ging later werken voor Huawei, dat ook chips maakt. "Met onze unieke positie en de groeiende geopolitieke spanningen in de chipindustrie zien we toenemende veiligheidsrisico's", erkende het bedrijf toen.
Do you want to read this article in English? Click here.
