Deze week beslist staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) over zijn zogeheten 'dwangwet'. Die wet moet gemeenten verplichten een asielzoekerscentrum of noodopvang te bouwen om de hoge nood in de opvang te lenigen. In Leeuwarden hebben ze de nieuwe wet niet nodig: al twee jaar probeert de gemeente - samen met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) - een grote locatie voor de opvang van asielzoekers te ontwikkelen. Maar alles staat ineens weer op losse schroeven.
Een projectontwikkelaar kocht eind vorig jaar de grond. Maar sinds bewoners er lucht van hebben gekregen, is er verzet. Tot wanhoop van burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden. "We zitten in een tijd dat de overheid wordt gewantrouwd en het antwoord van de burgers daarop is heel veel procedures starten. Maar een overheid moet ook iets kunnen leveren, moet besluiten kunnen nemen. Het nemen van een besluit wordt steeds ingewikkelder."
'Geen onoplosbare beperkingen'
Een meerderheid van de gemeenteraad gaf twee jaar geleden groen licht voor een grootschalig asielzoekerscentrum (azc) in de stad. Daarna zijn alle betrokken instanties naarstig op zoek gegaan naar een passende locatie. Die bleek er vorig jaar te zijn aan de Troelstraweg, vlakbij de vliegbasis Leeuwarden. Daar wil de gemeente 450 vluchtelingen opvangen, op het terrein van een voormalig tuincentrum.
Omwonenden die een opvanglocatie in hun buurt niet zien zitten, begonnen een zogeheten Woo-procedure (Wet open overheid). Ze wilden boven tafel krijgen hoe de beslissing en de locatiekeuze tot stand waren gekomen.
Uit de opgevraagde correspondentie bleek vorige week dat het ministerie van Defensie al vroeg had aangegeven bezwaar te willen maken tegen de komst van een opvanglocatie naast de vliegbasis. In een brief van Defensie staat dat er zorgen zijn over geluid. "Onder hen zijn vrijwel zeker mensen die kort geleden nog in een oorlogsgebied verkeerden. Voor hen kan het horen van jachtvliegtuigen traumatisch zijn", schreef Defensie, die aankondigde bezwaar aan te tekenen, mocht de gemeente door willen gaan.
Dat schoot burgemeester Buma volledig in het verkeerde keelgat. Ook omdat Leeuwarden al jaren met een ander ministerie - dat van Justitie, waar het COA onder valt - om tafel zit. De burgemeester vroeg om een eensluidend antwoord, vóór morgen.
En dat antwoord kwam er vanavond. Defensie trekt het bezwaar in mits aan alle geluidsnormen wordt voldaan. "Wij vertrouwen erop dat er geen onoplosbare beperkingen zijn voor het functioneren van de vliegbasis en hebben derhalve geen bezwaar tegen de Regionale Opvang op deze locatie", schrijft staatssecrataris Christophe van der Maat.
De bewoners houden vast aan het geluidsargument. Het opstijgen van straalvliegtuigen, één keer per dag, zou volgens hen inderdaad schadelijk kunnen zijn voor de getraumatiseerde asielzoekers. Maar burgemeester Sybrand Buma ziet geen optie voor een andere locatie:
Door alle discussie krimpt intussen het draagvlak voor een azc in de gemeenteraad van Leeuwarden. Het gebakkelei tussen de ministeries heeft daar niet bij geholpen. Volgens raadslid Carlijn Niessink (ChristenUnie) valt hier ook de burgemeester en zijn wethouders wel iets te verwijten. Ze hadden transparanter moeten zijn. "Er worden besluiten genomen waar wij niet in meegenomen zijn. Waarvan we niet op de hoogte worden gehouden. Door deze manier van handelen breekt ook het draagvlak bij de omwonenden af. En dat is juist wat je heel erg nodig hebt bij een dossier als dit."
Volgens burgemeester Buma brengt volledige transparantie de komst van een azc niet dichterbij. "Wat je nu ziet, is dat we enorme discussies krijgen over processen die er altijd al zijn geweest." Buma doelt daarmee op ambtelijk vooroverleg dat vooraf ging aan het besluit van het college van burgemeester en wethouders om in te stemmen met een azc.
"Dat leidt tot onrust. Maar het is wel onrust die ervoor zorgt dat een asielzoekerscentrum nu naar de achtergrond raakt omdat we weer druk moeten zijn met het proces: uitleggen en toelichten. Dat is niet iets wat het eindresultaat sneller op tafel brengt", zegt Buma.
