Eén jaar Olaf Scholz: zo denken de Duitsers over hun bondskanselier

  • Charlotte Waaijers

    correspondent Duitsland

  • Charlotte Waaijers

    correspondent Duitsland

Is hij verstandig, voorzichtig, langzaam of arrogant? Hoewel veel Duitsers een jaar na de verkiezingen nog steeds moeilijk hoogte krijgen van hun bondskanselier, kantelt het beeld van hem steeds meer in zijn nadeel.

Mede dankzij zijn droge terughoudendheid wist Olaf Scholz met zijn partij nipt de overwinning binnen te slepen. Hij zei weinig verkeerd, leek de veiligste keuze, de kleinste verandering na 16 jaar Merkel.

Maar sinds de oorlog in Oekraïne stapelen de problemen in Duitsland zich op. De regering staat voor moeilijke keuzes over wapenleveringen, sancties en hoge energierekeningen. Juist de manier waarop de bondskanselier communiceert valt nu geregeld slecht, niet in de laatste plaats bij journalisten.

De mannelijke Merkel

"Hij wilde de mannelijke Merkel worden. Maar toen kwam de oorlog en werd hij onrustig", zegt Lars Haider. De journalist volgt Scholz al tien jaar, ontmoette hem meer dan 150 keer en schreef een biografie over hem. "Dat was een Scholz die we nog niet kenden. Hij wist niet goed wat hij moest doen. Wat gebeurt er als ik nu wapens lever aan Oekraïne?"

Die terughoudendheid was niet voor niets. "We weten nu dat Scholz bezorgd was dat Poetin Duitsland of de NAVO misschien zou aanvallen. En dat hij niet de geschiedenis in wilde gaan als de kanselier die door nalatigheid een oorlog uitlokte."

Maar het kwam hem ook op kritiek te staan. Het wekte de indruk van een kanselier die niet durfde te beslissen, niet de leiding wilde nemen. Anderzijds is er ook een groep Duitsers, zeker onder de aanhangers van Scholz partij de SPD, die liever helemaal geen (zware) wapens sturen. "De grens tussen bedachtzaamheid en besluiteloosheid is dun", aldus Haider.

Olaf Scholz in gesprek met Duitse burgers in Essen.

Tegelijk is hij overtuigd van zichzelf. "Een betweter. En meestal weet hij inderdaad ook meer dan anderen. De vraag is: luistert hij naar anderen?" Aldus Haider. Zijn indruk: "Over het algemeen niet."

Dat hij erg geïrriteerd kan raken als vragen van journalisten hem niet aanstaan, helpt hem niet. Een bekend voorbeeld is de persconferentie na afloop van de G7-top waar de Duitse bondskanselier voorzitter van was, afgelopen juni.

Scholz kreeg de vraag van een journaliste of hij concreet kon zeggen wat de veiligheidsbeloftes aan Oekraïne inhielden. "Ja", antwoordde hij. "Dat zou ik kunnen." En na een lange stilte en gegrinnik: "Dat was alles."

Robotpoliticus

Dat komt arrogant en onbeschoft over, vindt Tina Hassel. Als chef van de parlementaire redactie van de Duitse publieke omroep ARD voert ze regelmatig grote interviews met de bondskanselier. "Is dat nu het respect waar u het zoveel over had tijdens de verkiezingscampagne?" legde ze hem eerder voor.

"Als ik het over respect heb, dan bedoel ik de hardwerkende schoonmakers en fabrieksmedewerkers", aldus Scholz. "Bovendien", zegt hij, "was het al de derde keer dat ik die vraag kreeg". Droge antwoorden bij herhaalde vragen: het leverde hem de bijnaam de 'Scholz-o-mat' op, de robotpoliticus.

"Hij zegt dat hij geen hobby's nodig heeft om te ontspannen, omdat hij niet gespannen wordt. Hij is altijd rustig en onder controle", vertelt Haider. Maar dat heeft ook een keerzijde. "Dat komt een beetje gevoelloos over. Maar hij is van mening dat een kanselier geen gevoelens mag laten zien. Ik ben bondskanselier, geen circusdirecteur, heeft hij ooit gezegd."

Robert Habeck en Olaf Scholz.

Veel populairder was de afgelopen tijd de Duitse vice-kanselier en minister van Economische Zaken, Robert Habeck. Hij verschijnt aan de lopende band in zelf opgenomen video's om de ingewikkelde en ook pijnlijke keuzes uit te leggen die de regering moet maken over gasreserves en de nationalisatie van energiebedrijven. Binnen de partij van Scholz noemen ze hem spottend 'Erklärbär', uitlegbeer, overigens ook een figuur in een Duitse comedysketch.

Ontevreden

Nu de regering door de energiecrisis de bevolking moet zien over te halen flink energie te besparen, voelt Habeck zich ook voor het geven van spaartips niet te beroerd. Als vervolgens Scholz in een interview gevraagd wordt of hij nog tips heeft, is zijn antwoord kort: "Nee."

Dat is ook zijn Hamburgse humor, denkt Hamburger Haider. "Maar ik kan me goed voorstellen dat ze dat in de rest van Duitsland en de wereld niet begrijpen."

Hassel ziet een groot verschil tussen hoe er binnen en buiten de regering tegen de bondskanselier wordt aangekeken. "De regeringspartijen zelf zeggen: de kanselier leidt wel, maar op de achtergrond. Alleen dat wordt niet zo waargenomen."

In de peilingen is de waardering voor Scholz in elk geval hard gekelderd. Waar voor de oorlog nog een meerderheid vond dat hij zijn werk goed deed, komt uit een recente peiling dat 62 procent van de Duitsers ontevreden is over de bondskanselier.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl