Ze is volgens de peilingen de enige die Emmanuel Macron deze presidentsverkiezingen kan verslaan en ze bereidt zich voor op een hard gevecht: "Ik weet zeker dat het tussen Macron en mij zal gaan." Totaal onverwacht is vorige maand de 54-jarige Valérie Pécresse gekozen als kandidaat van de Gaullistische partij Les Républicains. In Frankrijk wordt ze al beschreven als 'de nachtmerrie van Emmanuel Macron'. Nieuwsuur trok een middag met haar op.
Op een troosteloos bedrijventerrein in een banlieue aan de rand van Parijs staat een groep Franse cameraploegen klaar. Elke stap van deze kandidaat is interessant. Want Pécresse is een serieuze kanshebber, een stevige concurrent. Ofwel "een bulldozer": zo beschrijft een medewerker haar. Zij zal er alles aan doen om Macron van de troon te stoten.
Pécresse is voorzitter van de regio Ile-de-France. "Mijn klein Frankrijk" noemt ze het. Ile-de-France is de machtigste regio van Frankrijk met twaalf miljoen inwoners, maar ook veel probleemwijken. Ze kent de sociale problemen als geen ander. We zijn erbij als ze zo'n wijk bezoekt.
Journaliste Marion Van Renterghem schreef een boek gebaseerd op gesprekken met Pécresse: Et c'est cela qui changea tout. Van Renterghem leerde haar toen anders kennen. "Wat me opviel was de discrepantie. Door haar kapsel en kleren lijkt ze een conservatieve Française uit de gegoede bourgeoisie. Maar haar ouders waren originele, vrijgevochten mensen. Toen ze ontdekten dat Valerie een passie had voor de Russische literatuur, stuurden ze haar naar Russische vakantiekampen." Pécresse spreekt inmiddels Russisch, maar ook Engels en Japans.
Ze raakte al jong gefascineerd door de politiek, de centrumrechtse Jacques Chirac was haar politieke voorbeeld. Als 34-jarige won ze een parlementszetel voor Chiracs partij de RPR. Onder president Nicolas Sarkozy werd ze de jongste minister van zijn regering, eerst van Hoger Onderwijs, later van Begrotingszaken.
Tegenwoordig vergelijkt ze zichzelf graag met Margaret Thatcher, maar meer nog met Angela Merkel. "Ik noem mezelf een derde Thatcher, twee derde Merkel. Waarom? Ik ben een vrouw die hervormt, die leiding geeft. Ik respecteer de Fransen en ben voor een sociale dialoog."
Wat ze gemeen hebben, is hun houding jegens de macht. Die is nuchter, minder narcistisch dan bij mannen.
Van Renterghem: "Als je naar de twee grote hervormingen van Merkel kijkt, is de vergelijking die ze maakt opvallend. Als bondskanselier nam Merkel anderhalf miljoen migranten op, terwijl Pécresse sterk gekant is tegen immigratie. En Merkel heeft kernenergie een halt toegeroepen, terwijl Pécresse een fervent voorstander is."
Toch ziet ze ook overeenkomsten tussen de twee politica's. "Hun kalme, ingetogen benadering. En hun soberheid en verantwoordelijkheidsgevoel." Hoogleraar politicologie Dominique Reynié vindt dat ze qua stijl zeker op Merkel lijkt. "Wat ze gemeen hebben, is hun houding jegens de macht. Die is nuchter, minder narcistisch dan bij mannen. Vooral in Frankrijk."
Tijdens haar bezoek aan banlieue Argentueil neemt Pécresse de tijd voor iedereen die ze op straat ontmoet. Ze weet dat Macrons coronabeleid door de meeste Fransen wordt geaccepteerd. De covidcrisis is daarom nauwelijks een thema in haar campagne. Om zich te onderscheiden stelt Pécresse andere onderwerpen aan de kaak: veiligheid en migratie.
We moeten bendeleiders en schorem, criminelen en dealers het leven zuur maken en straffen.
Zo wil ze "de problemen in de getto's oplossen" als ze president van Frankrijk wordt. En dat moet met drastische maatregelen: maximaal dertig procent sociale woningbouw in de voorsteden om segregatie tegen te gaan. Ze wil hard optreden tegen de politieke islam. En deze maand verklaarde ze dat ze "de voorportalen in de banlieues met een Kärcher (red: een hoge drukspuit) gaat schoonmaken."
"We moeten bendeleiders en schorem, criminelen en dealers het leven zuur maken en straffen. Hun moet het burgerschap worden ontnomen", zegt Pécresse. Met de ingestudeerde krachttermen refereert ze aan oud-president Sarkozy en hoopt ze haar imago te verrechtsen. In 2005 kreeg Sarkozy al internationale aandacht toen hij verklaarde dat hij de banlieues wilde schoonvegen "met een Kärcher".
Vertegenwoordiger van rechts
Want het gevecht draait in de eerste ronde waarschijnlijk om vier rechtse en rechts-radicale kandidaten: Macron, Pécresse, Éric Zemmour en Marine Le Pen. "Dit zijn de eerste Franse presidentsverkiezingen waar zo gevochten wordt om de rechtse kiezer", analyseert politicoloog Reynié. "Zemmour en Le Pen zullen Macron niet verslaan in de tweede ronde. Dus om kiezers weg te halen, moet Pécresse zich profileren als de enige vertegenwoordiger van rechts die kan winnen van Macron."
Kandidaat Pécresse zal daarom de nadruk leggen op rechtse, zelfs ultrarechtse thema's. Schrijver Van Renterghem: "Pécresse zal zich richten op alles wat met veiligheid te maken heeft, met immigratie, met het gezag van de staat. Dat zijn de thema's waar Fransen op dit moment sterk aan hechten en die de populisten zich hebben toegeëigend. Ze zijn essentieel deze verkiezingen."
