De Friese advocatentweeling Hans en Wim Anker gaat op 1 januari met pensioen. Landelijk werden ze bekend door toonaangevende zaken als die van Ferdi E. - de ontvoerder en moordenaar van Ahold-topman Gerrit-Jan Heijn - en de omvangrijke misbruikzaak rond Robert M. in Amsterdam. Wim was 40 jaar strafrechtadvocaat, Hans 42 jaar.
Bij hun afscheid geven ze de aanstaande bewindslieden op het ministerie van Justitie een dringend advies mee. Ze maken zich kwaad over de in hun ogen stelselmatige afbraak van de rechtspositie van verdachten en veroordeelden, in hun ogen sinds de VVD in 2010 de grootste (regerings)partij werd.
Wetten intrekken
"Het politieke klimaat is verhard, het strafklimaat is verhard", zegt Wim Anker. "Alle wetsvoorstellen die we op de cursussen (die de broers aan collega-advocaten geven, red.) behandelen gaan ten koste van de verdachte, de veroordeelde en de advocaat. Maar niet ten koste van het OM, de politie en de nabestaanden."
De broers adviseren de aanstaande bewindslieden op Justitie met klem een aantal recent ingevoerde wetten zo snel mogelijk in te trekken, of in ieder geval niet verder uit te breiden.
"Ik maak me heel druk om het taakstrafverbod dat we in de wet hebben gekregen", zegt Hans Anker. Door die begin dit jaar aangenomen wet kunnen rechters geen taakstraf meer geven aan geweldplegers tegen mensen met een publieke taak, maar enkel nog een celstraf. "Dat is in een democratische rechtstaat anno 2021 een heel zorgelijk signaal. Dat de politiek niet meer het vertrouwen heeft in de onafhankelijke rechter."
De gebroeders Anker gaven half december in Rotterdam hun laatste cursus aan collega-advocaten:
Een ander zorgelijk punt is dat daders van zware misdrijven sinds juli niet meer automatisch na het uitzitten van twee derde van hun straf vrijkomen, vindt Wim Anker. "Ik denk dat wij in die 40 jaar nooit eerder zo'n ingrijpende wet hebben meegemaakt, maar die vliegt zo door de Eerste en Tweede Kamer", zegt hij.
"Het betekent dat de terugkeer van gedetineerden naar de samenleving na lange straffen veel beperkter is geworden. Als je vroeger 30 jaar celstraf had, kreeg je na 20 jaar een voorwaardelijke invrijheidstelling met een proeftijd, met toezicht, controle en begeleiding door de reclassering. Dat is met één pennenstreek door minister Sander Dekker weggevaagd."
Hans deelt de zorg van zijn broer. "Doe dan eerst eens onderzoek naar die voorwaardelijke invrijheidstelling. Hoe die bevalt en hoe het met recidivecijfers zit. Maar ik begrijp het wel. Electorale motieven spelen een rol."
Bedreigingen
Ook maken de broers zich zorgen over de verharding in de samenleving. De broers werden daarmee geconfronteerd toen hun kantoor vanaf 2010 Robert M. bijstond, die ervan werd verdacht tientallen kinderen te hebben misbruikt in de Amsterdamse misbruikzaak.
"We kregen misschien wel twee- tot drieduizend mails met bedreigingen en verwensingen met ernstige ziektes", zegt Wim. "De samenleving reageerde enkel en alleen vanwege het feit dat we hem bijstonden uiterst heftig, terwijl dat ons werk is. Die bijstand is ook volstrekt noodzakelijk voor zo'n verdachte, want die staat in de media al met 8-0 achter."
Hans: "We hadden wel veel commotie verwacht, maar het was op een zeker moment wel heel heftig." Dat was een groot contrast met reacties vanuit het publiek in de jaren tachtig. "Ik heb de zaak Ferdi E. gedaan (die verdacht werd van het ontvoeren en vermoorden van Ahold-topman Gerrit-Jan Heijn) en toen kreeg ik drie negatieve reacties. Eén brief en twee ansichtkaarten. Dat is voor ons de grote makke in het huidige tijdsgewricht. Iedereen toetert binnen een paar seconden van alles de wereld in."
Toch kijken de broers met overwegend positieve gevoelens terug op hun carrière. De tweeling zegt het pleiten voor de rechtbank het meeste te gaan missen. "Dat heb ik altijd het hoogtepunt gevonden", zegt Wim. "Het moment dat de rechter zegt: aan u het woord voor pleidooi. Dan denk ik: nou ga ik staan, luide stem en nu ben ik aan de beurt."
Bekijk hier de gehele reportage.
