Het verhaal van de beste vriendin van Anne Frank: 'Tot 1940 was alles fantastisch'

• Annephine van Uchelen

Mijn beste vriendin Anne Frank is de eerste Nederlandse bioscoopfilm over Anne Frank. Het scenario is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Hannah Pick-Goslar. Zij en Anne Frank waren hartsvriendinnen vanaf de kleuterschool.

Als de oorlog uitbreekt, duikt Anne Frank onder in het Achterhuis. De twee verliezen elkaar uit het oog. In 1945 komen de meisjes elkaar nog één keer tegen in concentratiekamp Bergen-Belsen.

Nieuwsuur spreekt met de nu 92-jarige Pick-Goslar en met de acteurs die de hoofdrollen vervullen.

Eerste dag op de kleuterschool

Eigenlijk zijn de Duitse daden te gruwelijk om te filmen, vertelt Pick-Goslar in haar woonplaats Jeruzalem. Toch is ze blij dat de film er komt. "Hele nieuwe generaties van kinderen weten vaak niets over de Holocaust." Daarom blijft ze het verhaal over haar vriendschap met Anne Frank vertellen, als een van de laatsten die dat nog kan.

"Onze families waren beide gevlucht uit Duitsland, we spraken nog geen Nederlands en woonden vlak bij elkaar in Amsterdam. Op een dag kwamen mijn moeder en ik bij de kruidenier een vrouw en een meisje tegen. Dat bleken mevrouw Frank en Anne te zijn. De eerste dag op de kleuterschool kende ik helemaal niemand, maar Anne liep recht in mijn armen en sindsdien waren we vriendinnen."

Anne Frank 'als vriendin van'

Actrice Josephine Arendsen (16 jaar oud) speelt Pick-Goslar in het verhaal. Heel bijzonder, vindt ze. "Ik speel een Joods meisje in de oorlog. Als je een echt persoon speelt, kun je niet zomaar iets gaan doen. Dus ik heb veel interviews met Hannah bekeken."

"In de film willen we een vriendschap laten zien in moeilijke tijden", zegt scenarioschrijver Paul Ruven. "Wat heb je voor elkaar over als het erop aankomt? Elke dag kan een klop op je deur betekenen dat je wordt meegenomen."

Je ziet hoe Frank 'als vriendin van' was, zegt de 18-jarige Aiko Mila Beemsterboer, die de rol van Frank vertolkt. "Ze wordt - naast een icoon - een mens van vlees en bloed. Oók zij heeft gebreken, is jaloers en wil graag bij groepjes horen."

Zo laat de film zien hoe Frank haar beste vriendin Pick-Goslar moeiteloos inwisselt voor een interessanter klasgenootje. "Anne was net iets verder op het gebied van jongens en seksualiteit", denkt Beemsterboer. "Anne wilde graag dingen uitproberen terwijl Hannah rustiger en preutser was. Die dynamiek zie je in de hele film terugkomen."

"Tot 1940 was alles fantastisch", vertelt Pick-Goslar. Ze merkte nooit iets van antisemitisme, maar de oorlog veranderde alles. "We moesten die ster dragen, mochten alleen nog naar Joodse winkels van drie tot vijf en het park was verboden voor Joden en honden."

De oorlog scheurt de vriendschap ruw uiteen. Frank duikt in 1942 met haar familie onder in het Achterhuis en nog geen jaar later wordt Pick-Goslar met haar vader en haar zusje opgepakt en uiteindelijk naar concentratiekamp Bergen-Belsen gebracht. Daar komen de twee elkaar uiteindelijk weer tegen.

In het kamp brengt Pick-Goslar met gevaar voor eigen leven iets te eten aan Frank, die op een ander, 'slechter' deel van het kamp zat. Arendsen, die Pick-Goslar speelt, is vol bewondering: "Hoeveel energie heb je hiervoor wel niet nodig? Dan zit je al in een kamp, je bent al zwak, er zijn zwaailichten, Duitsers, en alsnog ga je naar dat hek voor je vriendin. Dan moet je wel echt een powervrouw zijn geweest."

Pick-Goslar bevestigt dat het zo verschrikkelijk was dat je het nauwelijks kunt begrijpen. "Toch hadden wij het net een beetje 'beter' in Bergen-Belsen. Wat Anne in Auschwitz heeft meegemaakt, heb ik niet beleefd. Mensen zijn vaak geïnteresseerd in het leuke meisje Anne en haar dagboek, maar ze vergeten de Holocaust en hoe erg het voor haar was."

Ontroerd

Samen met haar dochter en kleindochter heeft Pick-Goslar de film gezien. Ze is ontroerd en vindt dat Beemsterboer erg lijkt op Anne Frank. "Ik ben blij dat de film gemaakt is. Niet voor mij maar voor de generatie die niet meer weet wat men ons heeft aangedaan. Ik hoop dat zulke dingen niet meer gebeuren."

De film Mijn beste vriendin Anne Frank is vanaf 9 september in de bioscoop te zien.