Ook traditionele media worden getroffen door de gedragsregels van YouTube. Zo mag Sky News Australië een week lang geen video's plaatsen op haar kanaal met bijna twee miljoen volgers en is een reportage op het YouTube-kanaal van Nieuwsuur onzichtbaar gemaakt. YouTube maakt voor journalistieke video's met 'voldoende context' vaak juist een uitzondering op de regels. Zo staat het bedrijf schokkende beelden die het normaal zou verwijderen, in nieuwsvideo's soms wel toe.
Sky News zou desinformatie over covid-19 hebben geplaatst. Om welke berichten het precies gaat is niet duidelijk, maar Google benadrukt dat het ontkennen van het bestaan van covid-19 of het aanmoedigen van het gebruik van hydroxychloroquine of ivermectine niet is toegestaan. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO ontraadt gebruik van deze middelen bij covid-19. Sky News ontkent dat er items zijn uitgezonden die tot gezondheidsschade zouden kunnen leiden.
In maart bleek al dat een Nieuwsuur-reportage over online radicalisering niet meer zichtbaar was op YouTube. Deze video bevat drie seconden beeld uit de livestream van Brenton Tarrant, de aanslagpleger die twee jaar geleden 51 mensen doodschoot in Christchurch, Nieuw-Zeeland.
Het gaat om deze video:
Nieuwsuur tekende protest aan bij moederbedrijf Google. De techgigant stelt in haar gedragsregels dat aan terrorisme gerelateerde beelden zijn toegestaan als er voldoende context wordt geboden.
Maar begin mei liet Google weten dat alle video's van aanslagplegers waarin wapens, geweld of slachtoffers te zien zijn onzichtbaar worden gemaakt voor het publiek, en wil daar niet van afwijken: "Er wordt geen uitzondering gemaakt voor educatieve doeleinden of documentaires." Google stelt te willen voorkomen dat "anderen aan de haal gaan met de fragmenten om de dader en diens beelden te verheerlijken".
Het door Nieuwsuur gebruikte fragment toont de wapens van Tarrant in de achterbak van zijn auto. Een soortgelijke reportage met dezelfde beelden is uitgezonden op NPO2. Google bood Nieuwsuur half juli aan de video te herplaatsen als dat fragment wordt verwijderd. Hieraan weigert Nieuwsuur te voldoen.
Steeds afhankelijker van YouTube
Alternatieve media hebben vaker te maken met verwijdering van content. Op 18 augustus doet de rechter uitspraak in een kort geding van kamerlid Wybren van Haga en videoplatform BLCKBX vanwege twee verwijderde video's.
De rechter oordeelde eerder dat YouTube een interview van Café Weltschmerz met orthomoleculair arts Rob Elens níet hoefde terug te plaatsen. Ook verloor Viruswaarheid een rechtszaak van Facebook over verwijderde berichten.
Advocaat Christiaan Alberdingk Thijm, gespecialiseerd in internetrecht, beaamt dat rechtszaken in Nederland tegen techgiganten tot nu toe weinig kansrijk zijn. Wel benadrukt hij dat zulke zaken alleen nog voor de lagere rechter zijn uitgevochten. "Er is onvoldoende jurisprudentie om op te varen. Dit zou eigenlijk met de juiste casus moeten worden uitgevochten in een bodemprocedure."
Volgens Alberdingk Thijm worden ook reguliere media steeds afhankelijker van socialemediakanalen. Deze machtspositie brengt extra verplichtingen voor techplatforms met zich mee, zegt hij.
Boete
Een hogere rechter in Duitsland veroordeelde YouTube afgelopen maand tot 100.000 euro boete. Het platform had ten onrechte een video met vermeende desinformatie over covid-19 niet teruggeplaatst. Een lagere rechter had in april al geoordeeld dat deze video, over coronaprotesten in Zwitserland, ten onrechte was verwijderd. Ook oordeelde een Duitse rechter vorige week dat Facebook een gebruiker niet had mogen blokkeren vanwege haatzaaien in een post over migranten.
Nederlandse maatschappelijke organisaties werden eerder al getroffen door 'censuur' door YouTube. Nieuwsuur maakte daar deze reportage over:
