Het onderzoek naar vriendjespolitiek bij grondaankopen voor het Google-datacentrum in Groningen zal voorlopig niet door de Noordelijke Rekenkamer gedaan worden, zoals oppositiepartijen in de Provinciale Staten woensdagavond eisten. In plaats daarvan gaan de eindverantwoordelijke gedeputeerden, wethouders en andere bestuurders nu zelf de vragen formuleren voor een toekomstig onderzoek naar de rol van de overheid. Gedeputeerde IJzebrand Rijzebol zegde wel toe dat het onderzoek door een onafhankelijke partij gedaan zal worden.
Twee weken geleden onthulde Nieuwsuur dat er met de komst van Google naar de Eemshaven door overheidsbedrijf Groningen Seaports miljoenendeals werden gesloten zonder bevoegdheden. Daarbij raakten boeren gedupeerd, en werd met name één familiebedrijf, Bakker Bierum, miljoenen rijker.
Onderzoeksjournalist Bas Haan legt in deze YouTube uit hoe dat precies zit:
Eindverantwoordelijk gedeputeerde Rijzebol zei aanvankelijk niet onder de indruk te zijn van de onthullingen, maar toonde zich een dag later net als alle Statenleden toch zeer geschrokken en kondigde het onafhankelijk onderzoek aan.
Ingewikkelde constructies en geheime contracten
Rijzebol is als gedeputeerde ook voorzitter van het Algemeen Bestuur van de overheidstak van Groningen Seaports, de GR (gemeenschappelijke regeling), die weer enig aandeelhouder is van het overheidsbedrijf Groningen Seaports. Deze ingewikkelde constructie zorgde er in het verleden juist voor dat de directie van Groningen Seaports zonder serieus toezicht uit naam van de overheid de fout in kon gaan.
Voormalig directeur Harm Post sloot niet alleen onbevoegd miljoenendeals, hij deed daarnaast in het geheim namens die overheid toezeggingen over kostbare windmolenrechten aan Bakker Bierum. Dat geheime contract met de windmolenrechten voor Bakker Bierum, getekend namens de overheid, werd ook tijdens het debat niet openbaar gemaakt.
Het is wel een van de zaken die volgens de provincie onderzocht zal worden. Gedeputeerde Rijzebol zegde de Staten toe alle vragen die gesteld werden te onderzoeken, maar tegelijkertijd wilde hij niet dat de Staten zich daar verder mee zouden bemoeien. "Dat gaan wij zelf als Algemeen Bestuur vertalen in de onderzoeksvraag," beloofde de gedeputeerde de kritische oppositie.
Acht miljoen voor ongetaxteerd stuk grond
Eerder tijdens de Statenvergadering probeerde een andere gedeputeerde, Henk Staghouwer, tevergeefs de Staten gerust te stellen over andere onthullingen uit de Nieuwsuur-uitzending. Die gingen over de betaling van meer dan acht miljoen euro door de provincie voor de pacht van een stuk grond van Bakker Bierum, dat nog niet de helft waard was. De Provincie had de grond nodig voor een ambitieus dijkproject.
Staghouwer kon geen gedetailleerde berekening overleggen om het betaalde bedrag te verantwoorden. "Wij hebben een dijkproject dat acht miljoen heeft gekost, en dat vonden wij alleszins verantwoord," herhaalde de gedeputeerde keer op keer, onder verwijzing naar algemene berekeningen van mogelijke toekomstige opbrengsten van het project. Eerder bevestigde de provincie al aan Nieuwsuur dat er voorafgaand aan die deal geen taxatierapport was opgemaakt.
De Staten namen geen genoegen mee met het verhaal van Staghouwer. De gedeputeerde moet meer stukken overleggen en het debat zal een andere keer worden voortgezet. Wanneer het onderzoek naar Groningen Seaports zal starten, wie het gaat doen, en hoe lang het gaat duren, is nog onbekend.
