Roemer Ockhuijsen en Jelmer Jansma
Roemer Ockhuijsen en Jelmer Jansma
Familiebedrijven maken zich zorgen. Want er liggen plannen op tafel om de belasting op het erven of schenken van een familiebedrijf te verhogen.
Nu gelden nog gunstige regelingen, speciaal bedacht om te zorgen dat eigenaren hun bedrijven kunnen doorgegeven aan de volgende generatie. Door de regelingen gaat er bijvoorbeeld geen of minder geld uit het bedrijf op aan erfbelasting als de eigenaar overlijdt.
Het Centraal Planbureau en het ministerie van Financiën schreven kritische rapporten over de regelingen: ze bereiken nauwelijks waar ze voor bedoeld zijn. Het is dan ook waarschijnlijk dat de belastingregelingen op de formatietafel komen. D66 pleit voor een versobering, PvdA en GroenLinks willen afschaffing.
'Versobering gevaar voor bedrijven'
Volgens John Fentener van Vlissingen zou een versobering van het belastingvoordeel erg onverstandig zijn. De ondernemer richtte in 2012 de Stichting Familie Onderneming op. Zijn familie is een van de grootste ondernemersfamilies van Nederland.
"Sinds Napoleon zit mijn familie in bedrijven en heeft iemand van mijn familie aan de wieg gestaan van een bedrijf." Hij vreest dat de continuïteit van familiebedrijven in gevaar komt bij een versobering.
Ook Bastiaan Barenbrug maakt zich zorgen. Hij is sinds 2011 de eigenaar van een graszadenbedrijf, dat al vier generaties meegaat. Versobering van de BOR zou "het einde van heel veel familiebedrijven" betekenen, zegt hij:
De twee regelingen waar het om gaat zijn de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) - een belastingvrijstelling voor familiebedrijven en de doorschuifregeling (DSR). Het doel van de BOR en de DSR is om het voor een familielid makkelijker te maken om met een bedrijf door te gaan.
Zo geldt voor bedrijven tot een waarde van ruim een miljoen euro een volledige vrijstelling van erf- of schenkbelasting. Bij een waarde boven de miljoen geldt een vrijstelling van 83 procent. Dit moet voorkomen dat een bedrijf na een overdracht in financiële problemen komt.
BOR heeft 'cadeau-effect'
Maar de belastingvrijstellingen schieten hun doel voorbij. De Raad van State noemde de BOR in 2016 "wat de schenk- en erfbelasting betreft bepaald onevenwichtig". Het ministerie van Financiën adviseerde vorig jaar in een rapport aan de Kamer de BOR en DSR te versoberen. Over de BOR: "De doelmatigheid van deze vrijstelling is beperkt, terwijl deze vermogensongelijkheid juist sterk in de hand werkt."
Uit een berekening in het rapport blijkt dat vooral grote familiebedrijven voordeel hebben bij de BOR. Bovendien blijkt dat de meeste bedrijven ook zonder de speciale regeling genoeg geld hebben om erf- of schenkbelasting te betalen. Volgens het rapport heeft de huidige BOR een "cadeau-effect".
'Het levert niks op'
Stichting Familie Onderneming en netwerk voor familiebedrijven FBNed lieten een onderzoek door KPMG doen naar de gevolgen van afschaffing van de BOR en DSR. Volgens Fentener van Vlissingen zijn de uitkomsten helder. Hij denkt dat bedrijven zullen worden verkocht of verhuizen naar het buitenland, waar de regels gunstiger zijn.
"Gevolg is dat de werkloosheid zal toenemen. De btw en de vennootschapsbelasting zullen minder zijn, dus afschaffing levert de overheid niks op." Ook een versobering ziet Fentener van Vlissingen niet zitten. "Moeten we dan nu na covid de familiebedrijven aanvallen? Ik denk van niet."
Dat een nieuw kabinet de BOR en DSR straks volledig afschaft, ligt niet voor de hand, zegt Nieuwsuur-econoom Mathijs Bouman. "Als je naar het politieke landschap kijkt, zie ik dat niet gebeuren." VVD en CDA willen de BOR behouden.
Bouman snapt wel dat de politiek verandering van de gunstige regeling overweegt: "In Nederland heffen we veel belasting op arbeid en minder op vermogen. Je ziet dat daar nu steeds meer over wordt nagedacht."