Sinds 1 januari zijn de Britten definitief uit de EU gestapt, iets wat tot nu toe zeker in de handel niet zonder slag of stoot verloopt. Maar er is ook een effect van de brexit waar juist veel positieve geluiden over klinken: de radicale hervorming van de Britse landbouw.
Helemaal los van het gemeenschappelijke EU-beleid wil de Britse regering de landbouw groener en duurzamer maken en daarmee de klimaatdoelen halen. De plannen zijn ambitieus.
"Toen we deze boerderij kochten, stonden er nauwelijks bomen en bosjes op het land. We hebben er flink wat geplant en gewoon laten groeien. Het is goed tegen de bodemerosie, het neemt CO2 op en is een ideale plek voor vogels om te nestelen", vertelt Alice Groom, beheerder van de Hope Farm-boerderij.
Natuur de ruimte
Het is de grootste proeftuin van Engeland. De boerderij, in het graafschap Cambridgeshire, is eigendom van de Britse Vogelbescherming. En met ruim een miljoen leden één van de grootste natuurorganisaties van Europa. De organisatie kocht de boerderij om te laten zien dat landbouw ook anders kan.
Zonder het overmatige gebruik van pesticiden en zonder elke vierkante meter van het land voor voedselvoorziening in te richten, geven ze op Hope Farm de natuur de ruimte.
"Het gaat erg goed. We verbouwen hier bonen, zaden en graan. En we zien de afgelopen jaren dat we net zo winstgevend zijn als soortgelijke boerderijen in de omgeving", zegt beheerder Groom. Ook zijn er speciale stroken natuur aangelegd tussen de akkers, die het land op een natuurlijke manier moeten bestuiven. Daarnaast stikt het van de vogels op de boerderij. "Het feit dat hier zoveel vogels zijn, is het bewijs dat we hier een gezond ecosysteem hebben", aldus Groom.
Aanjager
Alleen vormde Hope Farm de afgelopen jaren een uitzondering in het Britse boerderijenbestand. Veel boeren leunden tijdens het Britse EU-lidmaatschap op landbouwsubsidies uit de Europese Unie, dat die subsidies vooral toekent op basis van het aantal hectare grond dat iemand bezit. Er was nauwelijks een prikkel om te verduurzamen. Groom: "We hopen echt dat de brexit een aanjager is om dit te stimuleren."
De Britse regering nam eind vorig jaar een nieuwe landbouwwet aan waarin is afgesproken dat het subsidieregime de komende zeven jaar gefaseerd wordt afgebouwd. Daarna krijgen boeren alleen nog steun van de overheid op basis van hoe duurzaam ze werken. Natuurorganisaties juichen de plannen hartstochtelijk toe.
Toch kleven er volgens Minette Batters, voorzitter van de National Farmers Union (de grootste belangenbehartiger van de Britse boeren) ook risico's aan. Ze ziet zeker mogelijkheden voor boeren om te verduurzamen en veel efficiënter en klimaatvriendelijker met het land en de veestapel om te gaan, maar vreest ook wat dat kan betekenen voor de Britse concurrentiepositie.
"Als wij als Britten straks voorop lopen, komt er dan niet veel meer geïmporteerd voedsel uit het buitenland binnen dat niet aan onze hoge standaarden voldoet? In Zweden hebben ze geprobeerd om de eisen voor boeren en voor dierenwelzijn enorm op te schroeven, maar uiteindelijk leidde dat tot meer import van voedsel uit Duitsland. Dat is een gevaar", zegt Batters.
De toekomst
Ook vertrouwt Batters premier Boris Johnson niet op zijn blauwe ogen als hij zich gepassioneerd uitspreekt voor een groene en duurzame landbouw. "Het voordeel van de Europese subsidies was wel dat het zekerheid gaf, op de lange termijn. Nu zijn we overgeleverd aan de begroting van de regering. En moeten we straks concurreren met de gezondheidszorg, de politie, het onderwijs."
Maar op Hope Farm hebben ze vooralsnog het vertrouwen dat de Britten, mede dankzij de brexit, een nieuwe weg in kunnen slaan. "We kunnen hiermee een voorbeeld zijn voor de rest van de wereld. Vooroplopen, iets waar andere landen zich aan op kunnen trekken. Natuurvriendelijke landbouw is de toekomst, geen twijfel over mogelijk", zegt Groom.
