Terwijl de meest radicale Trump-aanhang op 6 januari het Capitool bestormde, stonden er buiten nog eens duizenden van zijn kiezers die zonder geweld demonstreerden. En ook van hen, én van de ruim 70 miljoen Trump-kiezers elders in het land, is Joe Biden aanstaande woensdag president.
Sociologe Arlie Russell Hochschild, die vier jaar geleden een beroemdheid werd vanwege haar onderzoek naar de kiezers van Trump, heeft urenlang verbijsterd televisie gekeken. Hadden het haar hoofdpersonen kunnen zijn, de mannen - en een enkele vrouw - die met geweld het Capitool binnendrongen? "Zij hadden het kunnen zijn."
Eergevoel en schaamte
Hochschild bracht vijf jaar door tussen inwoners van een arme moerasdelta in Louisiana. Ze vroeg zich af waarom er daar zo weinig steun was voor milieuregelgeving, terwijl talloze petrochemische fabrieken hun troep in de rivieren loosden. Al snel kwam ze erachter dat voor veel inwoners niet-materiële zaken zoals religie sterker wogen dan economische motieven. En eergevoel, én het spiegelbeeld daarvan: schaamte.
De sociologe schreef er een boek over: Strangers In Their Own Land, dat in het verkiezingsjaar 2016 verscheen. Na Trumps overwinning schoot het naar de top van de bestsellerlijsten. Progressief Amerika klampte zich aan het boek vast: wie Hochschild had gelezen, snapte waar het was misgegaan.
Interesse in hun motieven
Nu blikt ze terug, op het moment dat Washington is veranderd in een fort. Nog steeds vraagt Hochschild om empathie, ook voor de Capitool-bestormers. "Niet voor die neonazi's die er tussenzaten, maar wel voor die duizenden mensen met Make America Great Again-petjes achter hen."
Empathie tonen, zegt Hochschild, is iets anders dan excuses zoeken. "Maar deze mensen gaan niet weg. Het enige dat we kunnen doen, is interesse tonen in hun motieven en met ze in gesprek blijven."
Hun president raken ze kwijt, de enige die ze ooit hebben vertrouwd. Er is verwarring, vertwijfeling of ze geen kat in de zak hebben gekocht.
"Trump heeft de schaamte van deze mensen geoogst. Schaamte over het feit dat ze het niet beter hebben gekregen dan hun ouders, dat ze verslaafd zijn geraakt, dat twee huwelijken zijn gesneuveld, dat ze tot drie keer toe geen baan wisten te behouden", zegt Hochschild.
"Trump zei: ik ben er voor jullie, ik zie hoe jullie aan alle kanten worden ingehaald, hoe jullie plattelandscultuur belachelijk wordt gemaakt. En hij cultiveerde zijn eigen slachtofferschap: de pers moet me hebben! China moet me hebben!"
Zo schiep Trump volgens Hochschild een slachtoffercultus. "En hij zei erbij: maar ik ga door, ik doe het voor jullie. Zijn fans dachten, eindelijk iemand die ons ziet. En toen ging Trump een stapje verder en stuurde hij zijn aanhang als christelijke frontsoldaten naar het Capitool om hun cultuur te beschermen."
Verwarring
Na de bestorming belde Hochschild met een aantal van haar hoofdpersonen in Louisiana. "Ze zijn in rouw, zeker na de gebeurtenissen op het Capitool. Alsof alles uit hun handen valt. Hun president raken ze kwijt, de enige die ze ooit hebben vertrouwd. Er is verwarring, vertwijfeling of ze geen kat in de zak hebben gekocht."
"Een deel zal nog meer open staan voor complottheorieën, over het stelen van verkiezingen, over corona. Dan heb je een uitleg voor alles wat je kwijt bent geraakt, en is het in elk geval niet jouw schuld."
Deze kiezers geloven nog steeds in Trump. "Het was fijn om voor één keer een president voor het volk te hebben."
Biden moet een kabinetspost vrijmaken voor het lijmen van de gemeenschap, vindt Hochschild. "Iemand die dit soort gebieden blijft bezoeken. Op lager niveau zijn er al uitwisselingen, scholen uit New York die een uitwisselingsprogramma met scholieren in Louisiana organiseren. Dat klinkt soft, maar op grotere schaal kan het werken. Het is de enige manier om elkaar onder ogen te komen."
Zelfgenoegzaamheid
Hochschild: "Wij moeten onze bubble uit. Er is onderzoek gedaan. Daaruit bleek dat Republikeinen beter inschatten hoe Democraten over dingen dachten dan andersom. Republikeinen werd bijvoorbeeld gevraagd: hoeveel Democraten haten de politie? Dan zeiden ze: de helft. Het is 15 procent. Maar vroeg je aan Democraten hoeveel Republikeinen erkennen dat Amerika een racismeprobleem heeft, dan zaten die Democraten er veel verder naast! Ze schatten dat slechts 10 procent van de Republikeinen dat erkende. In werkelijkheid is het 85 procent."
Wat Hochschild maar wil zeggen: vier jaar na de Trump-revolutie hebben Democraten zich nog steeds onvoldoende verdiept in de kiezers die op hem stemden. "Ik snap dat iedereen even op adem moet komen, voor veel mensen is de nachtmerrie nu bijna voorbij. Maar die adempauze mag niet te lang duren, mag niet omslaan in zelfgenoegzaamheid. Deze mensen kunnen zo weer gemobiliseerd worden."
