De Amerikaanse president Donald Trump zinspeelt op uitstel van de presidentsverkiezingen van november. Hij tweette vandaag dat de kans op fouten en fraude groot is, doordat veel mensen per post zullen stemmen.
De kans lijkt klein dat de verkiezingen daadwerkelijk worden uitgesteld, zegt correspondent Marieke de Vries. "Dat is totaal niet reëel, kunnen we wel stellen."
"Zo'n uitstel van de verkiezingsdatum, daar gaat de president niet over, maar het Congres. En de Democraten gaven al meteen aan niets voor uitstel te voelen. Ook de Republikeinen namen afstand van deze suggestie van de president. De leider van de Republikeinen in de Senaat zei zelfs dat de verkiezingsdatum in steen gebeiteld staat in de Amerikaanse grondwet."
Maar zorgen over het verloop van de verkiezingen zijn er wel degelijk, en niet alleen bij Trump. Corona, haperende techniek en een ingekrompen postdienst dreigen allemaal voor problemen te zorgen. Bovendien lijkt de president met zijn tweets en uitspraken zelf de verkiezingen te ondermijnen.
Stembiljetten niet bezorgd
Dat het bijna onvermijdelijk is dat de verkiezingen chaotischer worden dan normaal, was dit voorjaar al te zien bij de voorverkiezingen in de belangrijke swing state Wisconsin. "Het verliep niet goed, het was een perfecte storm", zegt Scott McDonell, die als gemeentesecretaris juist probeerde de verkiezingsdag ordentelijk te laten verlopen.
Corona hield toen flink huis in Wisconsin. Voldoende mensen vinden om de stembureaus te bemannen, bleek daardoor onmogelijk. "De meeste stembureaumedewerkers zijn 65 jaar en ouder en veel van hen waren bang om die dag te werken", zegt McDonell. En dat terwijl veel stemlocaties in scholen en verpleeghuizen vanwege corona dicht bleven. Bij de overgebleven stembureaus leek aan de rijen geen einde te komen.
Ook de techniek liet de kiezers in de steek. Bij het stemmen tellen in de staten Iowa en Georgia bleken nieuwe stemcomputers, die het hackers moeilijker zouden moeten maken, niet goed te werken.
In McDonells staat Wisconsin ging het bovendien mis bij het briefstemmen. "Veel kiezers kozen pas laat voor het stemmen per post. De ambtenaren moesten toen al die stembiljetten nog opsturen. De postdienst had moeite om ze op tijd te bezorgen." Voor veel kiezers kwamen de biljetten niet, of te laat om nog te kunnen stemmen.
Het gaat hier de hele dag over mogelijke verkiezingsfraude en dat is precies waar Trump graag twijfel over zaait.
Democraten vrezen dat het stemmen per post ook in november voor problemen gaat zorgen. Na jarenlange bezuinigingen bungelt de Amerikaanse postdienst aan de rand van de afgrond, terwijl er straks vele tientallen miljoenen poststemmen moeten worden verwerkt.
Ook president Trump maakt zich dus zorgen over het poststemmen, maar het gaat hem niet over de problemen bij de posterijen, maar om vermeende fraude.
Juist de bewering dat stemmen per post fraude in de hand werkt, waarvoor Trump geen enkel bewijs levert, is voor veel mensen de belangrijkste zorg in aanloop naar november. McDonell: "Het grootste gevaar voor de verkiezingen zijn Trumps aanhoudende pogingen om de betrouwbaarheid van ons kiesstelsel in twijfel te trekken."
Trump 'ondermijnt verkiezingen'
Ook oud-president Barack Obama uitte vanavond indirect kritiek in een speech op de uitvaartdienst van mensenrechtenactivist John Lewis. "Er zijn machthebbers die ons stemrecht met chirurgische precisie aanvallen. Ze ondermijnen zelfs de posterijen in de aanloop naar een verkiezing die afhankelijk is van stemmen per post."
Als de uitslag close wordt op 3 november, is de kans aanzienlijk dat het door de grote hoeveelheid stemmen per post lang wachten is op een uitslag. Trump zei onlangs in een interview met Fox News nog niet te weten of hij die uitslag zal accepteren. "Ik zal moeten kijken, ik ga niet zomaar 'ja' zeggen."
Twijfels over de legitimiteit van de verkiezingen probeerde Trump ook met zijn tweet van vandaag aan te wakkeren, zegt correspondent De Vries. Want al ziet niemand uitstel van de verkiezingen zitten, "ondertussen gaat het hier in Washington wel de hele dag over mogelijke verkiezingsfraude en dat is precies waar Trump graag twijfel over wil zaaien".
McDonell: "Zes maanden geleden waren we nog vooral bang voor Russische inmenging, voor hacks en misbruik van sociale media. Nu vooral voor de president die zegt dat de verkiezingen onbetrouwbaar zijn. Dat er geen goede telling mogelijk is. En wat me verrast is hoeveel mensen dat geloven. Dat is een bedreiging voor onze democratie."
