De pensioenen aanpakken en de Fransen langer laten werken: het was een van de belangrijkste hervormingen die de Franse president Emmanuel Macron wilde doorvoeren. De aankondiging vorig jaar leidde tot felle protesten. Maar nu heeft de regering besloten om het plan pas volgend jaar te bespreken met de vakbonden. Over een invoeringsdatum is nog helemaal niets bekend.
Het uitstellen van gevoelige hervormingen is symptomatisch voor de situatie waarin de Franse regering zich bevindt. Macron moet zich noodgedwongen concentreren op het coronavirus en de enorme maatschappelijke en economische gevolgen. Maar daarmee krijgt hij ook de kans om zijn presidentschap nieuwe glans te geven, of misschien zelfs wel te redden. Want zijn populariteit heeft de afgelopen jaren een enorme knauw gekregen.
Kleine revolutie
Toen hij werd verkozen in mei 2017 steunde een ruime meerderheid van de Fransen hem nog. Hij had zich bij de verkiezingen gepresenteerd als 'hervormer', die links noch rechts was. Hij was een relatieve nieuwkomer in de politiek met een bijna Amerikaanse can do-mentaliteit. Als president startte hij hervormingen van de arbeidsmarkt en maakte hij het bedrijven makkelijker om te ondernemen.
Maar snelle resultaten voor de Fransen bleven uit: de banengroei was beperkt en de koopkracht bleef achter bij de verwachtingen. Vervolgens brak er in Frankrijk een kleine revolutie uit.
De 'gele hesjes' gingen massaal de straat op. Betogers in het hele land eisten maandenlang niet alleen banen en meer koopkracht, maar ook empathie. Ze wilden een president voor álle Fransen en niet een president die alleen fiscale douceurtjes uitdeelde aan bedrijven. In december 2018 kreeg het beleid van Macron nog de steun van minder dan een kwart van de Fransen.
Een man van overleg
Macron werd ook verweten als een soort zonnekoning vanuit zijn paleis het land te besturen. Maatregelen werden in het Élysée bedacht en van daaruit verordonneerd. Zonder overleg met sociale partners, en met een parlement dat als een kudde makke schapen achter hem aan liep. Zijn eerder zo gewaardeerde can do- mentaliteit werd nu gezien als autoritair gedrag.
Het bleek een keerpunt in Macrons presidentschap: hij werd een man van overleg. Macron besloot in 2019, na de piek van de gele hesjes-protesten, tot een nationaal debat, waar iedereen mocht meepraten over de politiek.
Hij besloot later ook een burgerforum samen te stellen dat maatregelen moest bedenken voor een beter milieubeleid. Die plannen werden vorige maand gepresenteerd en Macron besloot ze vrijwel integraal over te nemen.
De populariteit van Macron steeg in 2019 tot ruim 30 procent, en kreeg dit voorjaar een corona-boost tot iets over de 40 procent. Maar de laatste weken is de trend weer dalend.
Monsieur Poldermodel
De benoeming van een nieuwe regering met een andere premier past in Macrons nieuwe lijn. De nieuwe ploeg moet meer sociale accenten gaan leggen. De jeugdwerkloosheid wordt een prioriteit, er gaan miljarden naar de salarissen van zorgpersoneel en er zit een hele serie milieumaatregelen aan te komen.
De nieuwe premier, Jean Castex, staat bekend als een aimabele politicus die, als het kan, liever consensus dan confrontatie zoekt. Ook belangrijk is de politieke kleur van Castex. Hij is rechts, maar geen verstarde ideoloog en boven alles een uitvoerder.
Een technocraat, zeggen critici. Geef hem een taak en hij voert 'm uit. Macron heeft daarmee, volgens diezelfde critici, een aimabele marionet aangesteld als premier. Castex zal doen wat Macron hem opdraagt maar dan met een sociaal vernislaagje van overleg.
Regering van 600 dagen
En zo gaat Macron de laatste twee jaar van zijn presidentschap in. Hij heeft het zelf al over zijn 'regering van 600 dagen': de duur tot de presidentsverkiezingen in 2022. En die verkiezingen houden hem duidelijk bezig; op de nationale feestdag op 14 juli zei Macron zelfs nadrukkelijk beleid te willen maken "voor de komende tien jaar". Dat maakt een tweede ambtstermijn noodzakelijk.
Macron heeft nog 600 dagen om te regeren én om kans te maken op een herverkiezing. Dat probeert hij met een nieuwe stijl, met een nieuwe premier, en met nieuwe doelstellingen. Of hij daarmee zijn populariteit genoeg opkrikt, zal moeten blijken.
"Die mythe van de 600 dagen is alleen maar bedacht om de vorige 1200 dagen te vergeten", schamperde een politicoloog in dagblad Le Figaro. Uit een peiling die vorige week verscheen, bleek dat 57 procent van de Fransen niet denkt dat er echt iets gaat veranderen.
