Wie zijn precies de Nederlandse coronapatiënten? Hoe oud zijn ze, in welke stad en in welke wijk wonen ze, zijn ze hier geboren of hebben ze een migratieachtergrond? Een groep Amsterdamse onderzoekers wil via het koppelen van data het antwoord vinden op deze vragen, zodat de overheid het coronavirus sneller en gerichter kan bestrijden.
Het gebeurt nu nog niet, maar de onderzoekers zouden de gegevens die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verzamelt over alle Nederlanders willen koppelen aan de uitslagen van alle mensen die positief zijn getest op corona. "Op die manier kan je veel beter bepalen in welke groepen het virus actief is. En zo kan je dat ook goed blijven volgen", zegt directeur Michiel Heidenrijk van het Amsterdam Health and Technology Institute.
Hij legt uit dat via die nieuwe informatie op een heel gedetailleerd niveau te zien is waar besmettingen precies plaatsvinden. "Je kunt het bijvoorbeeld zien op wijkniveau of zelfs binnen een deel van de wijk, of binnen bepaalde bevolkingsgroepen."
Sneller uit de lockdown
Volgens arts-epidemioloog Frank Cobelens kan Nederland met behulp van de gekoppelde data sneller en effectiever uit de lockdown komen, omdat er beter kan worden ingegrepen. Hij legt uit hoe de data kunnen worden gekoppeld aan de hand van een kaart van Nederland.
Wat zeggen data op wijkniveau over het verwachte aantal ziekenhuisopnames en het aantal opnames op de IC?
Maar hoe zit het met privacy? Het Amsterdam Health and Technology Institute benadrukt dat de analyses alleen op groepsniveau zullen worden gemaakt. In de wet is ook vastgelegd dat de data van het CBS nooit direct of indirect herleidbaar mogen zijn naar individuele burgers.
"Je kunt bij het CBS inzoomen, daar hebben zij heel strenge regels voor, maar dat gaat tot groepjes van zeg tien personen, nooit naar een individu", zegt directeur Heidenrijk. Ook bij het koppelen van de data is er volgens hem geen risico voor de privacy. "Die is gewaarborgd via allerlei voorwaarden en regels."
Ook andere landen zijn bezig met het koppelen van data. "Zij zien ook dat dit kan helpen om het virus te bestrijden. De bekendste voorbeelden zijn China, Taiwan en Zuid-Korea. Maar zij passen het wel toe op een individueel niveau, en dat past niet bij Nederland."
Drukke plekken sluiten
Het Amsterdam Health and Technology Institute heeft inmiddels de eerste contacten gelegd met het CBS, de GGD's en het RIVM. Als de partijen het eens worden, kunnen de eerste analyses wat hem betreft binnen een aantal weken klaar zijn.
Ook arts-epidemioloog Cobelens hoopt dat er snel toestemming komt om de data te mogen koppelen. "Het kan op heel korte termijn al effecten geven. Je kunt namelijk na een besmetting waarschuwen of ingrijpen, bijvoorbeeld om een bepaalde speeltuin of andere drukke plek te sluiten. Dat kun je veel preciezer doen dan nu gebeurt."
In een reactie laat het CBS weten dat ze het maatschappelijk belang van het onderzoek inziet en in principe bereid is om eraan mee te werken. De GGD en het RIVM kijken nog naar het voorstel.
