Premier Johnson hield vandaag een toespraak

De EU en het Verenigd Koninkrijk slijpen de messen: 'Het begin van een snelkookpan'

Vandaag was het startschot voor de onderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU over nieuwe handelsrelaties. "Dat het lastige onderhandelingen beloven te worden, werd vandaag wel duidelijk. Met de koppen tegen elkaar", zegt Rem Korteweg, brexit-expert van Instituut Clingendael.

EU-onderhandelaar Michel Barnier wil dat het VK zich committeert aan alle EU-normen voor veiligheid, gezondheid en milieu. Premier Boris Johnson ziet de rol voor zijn land vooral als een 'Superman van de vrije handel', zonder regulering:

Johnson: VK moet 'Superman van de vrije handel' worden

Korteweg, die vandaag de aftrap bekeek, viel het meteen op dat Johnson en Barnier elkaar niet lieten uitspreken. "Johnson's toespraak begon halverwege de toespraak van Barnier, veelzeggend. Het zullen heel vervelende handelsbesprekingen worden."

"Normaal gesproken ga je uit van iets positiefs als je praat over een handelsakkoord. Over hoe je iets kunt verbeteren. Nu wordt er gepraat over hoe je handel moeilijker gaat maken ten opzichte van het verleden. Waarbij Johnson zegt: we leggen ons helemaal niet neer bij EU-regels, net zo min als we van de EU vragen om zich aan onze regels te houden."

Europa's grote zorg op termijn is dat het VK een 'Singapore on the Thames' wordt.

Rem Korteweg, Clingendael

Econoom Mathijs Bouman zag vooral dat de Britten al weer zijn begonnen met 'achteruit onderhandelen'. "Johnson is vorig jaar een politieke verklaring met de EU overeengekomen, waarin de ruwe lijnen van het toekomstige handelsakkoord werden geschetst."

"Daaruit blijkt dat Europa erg hecht aan een gelijk speelveld. Men is bang dat het VK straks toegang krijgt tot de Europese markt, zonder dat Britse bedrijven zich aan de Europese regels en voorschriften hoeven te houden. Johnson doet vandaag opeens alsof die wens voor een gelijk speelveld nieuw en onverwacht is."

Het Britse pond zakte vandaag in, want onzekerheid is nog steeds het heersende gevoel. Korteweg: "Die zal het komende jaar heel nadrukkelijk gevoeld worden. En dan hebben we het ook nog niet over de visserij, de veiligheidssamenwerking of de positie van het Europese Hof van Justitie. Het is het begin van een snelkookpan waarin onderhandelingen gevoerd moeten worden, en dat zal gepaard gaan met behoorlijk wat vuurwerk."

One-liner

Johnson hoopt op een akkoord zoals de EU dat heeft met Canada. Als dat niet lukt, is een lossere relatie zoals de EU heeft met Australië voor hem een mogelijkheid. Maar daarmee stevent hij af op een harde brexit, zegt Korteweg.

"Canada is een land dat 3000 kilometer verderop ligt, waarmee de EU vrij beperkte afspraken heeft. Dat betekent dus verwijdering en een flinke stap terug in de bilaterale handelsbetrekkingen tussen de EU en het VK. En ook Australië noemen is een leuke one-liner, maar Australië heeft nauwelijks een handelsakkoord met de EU. Dus eigenlijk zegt hij: het wordt een akkoord zoals de EU met Canada heeft of helemaal niks."

Volgens Bouman laat dat zien dat Johnson toch vooral aan het bluffen is. "Net als tijdens de eerdere brexit-onderhandelingen dreigt de Britse premier weer met een 'no-deal'. Maar daar zou het VK veel meer last van hebben dan de EU, dus dat dreigement is niet zo geloofwaardig. Vorig jaar ging Johnson op het laatste moment ook akkoord met een deal die hij eerder nog had afgewezen. Dat kunnen we nu weer verwachten."

Verre vrienden

De handelsrelatie met de EU vóór de brexit was innig. "Maar ze zeggen dat ze straks veel meer terug krijgen met bilaterale handelsdeals, dus ook met de VS, China, Japan. Dat zien ze als hun voordeel", zegt Korteweg.

"Dat klinkt leuk, maar het probleem is wel dat er een belangrijke wetmatigheid is in handel: je drijft meer handel met je naaste buren dan met verre vrienden. Op papier klinkt het aardig: een handelsakkoord sluiten met een land 10.000 km verderop. Maar hoe je vervolgens omgaat met een grote economie 30 km aan de andere kant van het Kanaal, dat wringt nog steeds."

Hebben beide partijen wisselgeld in de onderhandelingen? Ja en nee, denkt Korteweg. "De posities zijn op dit moment heel erg verankerd. De EU wil gelijke speelveld-garanties. Het VK wil helemaal geen garanties."

Wat is dan de middenweg? "De middenweg is dat je er tijd bij inzet. Dus niet nu een soort finaal besluit, maar het op de lange baan schuiven. De geesten rijp maken. Je wilt eigenlijk op een sluipende manier tot consensus komen, met telkens een beetje water bij de wijn."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl