Michel Zevenhoven (50) zwierf in de jaren 80 en 90 dakloos door Amsterdam. Hij was tien jaar lang verslaafd. Nu leidt hij mensen rond door de stad om hen wat te leren over het bestaan van daklozen. "Ik neem mensen het Wallengebied op en dan vertel ik hoe ik mezelf staande heb gehouden tijdens m'n heroïneverslaving."
Nieuwsuur ging mee met een tour van Michel. "Die straat daar was vroeger de gevaarlijkste straat van Nederland", zegt hij, wijzend vanaf de Prins Hendrikkade richting de Zeedijk. "Dit noemden wij het omkeerpunt. Op de kop van de Zeedijk kon je nog omkeren, als je verder ging was de kans groot dat je beroofd werd."
"En ik moet ook heel eerlijk zeggen, en dan zul je me wel een klootzak vinden, maar wij liepen allemaal met messen en dingen op zak. Je liep nooit met lege zakken hier. Ik heb letterlijk mensen meegemaakt die elkaar voor een paar tientjes overhoop staken."
Michel is als gids aangesloten bij Amsterdam Underground, een initiatief van de Regenbooggroep, een hulporganisatie voor daklozen. Alle gidsen zijn dakloos en verslaafd geweest. "Wij vertellen een verhaal over hoe we vroeger geleefd hebben op de straat."
Bij mensen mét een huis bestaan veel vooroordelen over mensen die dak- en thuisloos en verslaafd zijn, zegt Brigit Nieuwburg, manager van de Regenbooggroep in Amsterdam. "Dat het allemaal hun eigen keuze is, bijvoorbeeld. Wij willen heel graag de werelden een beetje bij elkaar brengen en die vooroordelen daarmee wegnemen."
Dat is ook het streven van Michel. "De meeste verslaafden die ik ken zijn of psychisch niet in orde of ze hebben vroeger dingen meegemaakt waar ze heel veel last van hebben. En er zijn de economische daklozen die gewoon niet meer rond kunnen komen, dus wat is 'eigen schuld'?"
Paracetamol verkopen als cocaïne
Hij legt de schuld voor zijn vroegere situatie niet alleen bij anderen. Zelf "draaide hij zijn hand ook niet om" voor een potje knokken. Ook stapte hij op een gegeven moment over op inbraken in woningen en auto's. "En soms als m'n geld echt op was, dan had ik paracetamol en een rol stophoest en die sloeg ik dan fijn tot poeder. Dat verpakte ik in plastic en verkocht ik aan dronken Engelsen en Duitsers als heroïne en coke. Die kwamen dus thuis met een pakkie stophoest."
Ik zou zelf nooit geld geven aan een dakloze. Zeg 'goedendag' of 'goedemiddag' en behandel iemand gewoon als mens.
Amsterdam Underground is opgezet vanuit de hulpverlening maar is sinds afgelopen zomer een coöperatie. De vier voormalig daklozen die erbij betrokken zijn, zijn zelf verantwoordelijk voor wat nu hun eigen bedrijf is. Het bedrijf loopt zo goed dat ze geen uitkering meer nodig hebben.
"Ik ben echt trots op ze", zegt Nieuwburg. "Ik vind het belangrijk om te laten zien dat voormalig daklozen en verslaafden mensen zijn met talenten, die dingen kunnen en verantwoordelijkheid kunnen dragen." Uiteindelijk hoopt Nieuwburg dat mensen die een tour hebben gevolgd anders gaan kijken naar daklozen die ze op straat tegenkomen. "En ze misschien eens gewoon gedag zeggen."
Om medelijden voor daklozen vragen ze niet, benadrukt Michel. "Ik vind dat als jij iemand op straat ziet liggen je best medelijden met hem mag hebben. Maar als je 's ochtends opstaat en alleen maar bezig bent om jezelf vol te gooien met alcohol of drugs dan kan niemand je helpen, behalve jijzelf."
"Ik zou zelf nooit geld geven aan een dakloze", zegt Michel. "Als u een euro geeft en ik ren gelijk naar de Albert Heijn om twee goedkope blikjes bier te halen, dan helpt u mij niet. Geef bijvoorbeeld een keer een broodje. Of zeg 'goedendag' of 'goedemiddag' en behandel iemand gewoon als mens."
Waarmee hij niet wil zeggen dat daklozen allemaal lieverdjes zijn. Hij was dat zelf immers ook niet. Op zijn kale hoofd staat 'only god can judge me' getatoeëerd. "Ik denk dat de karma-balans nog niet helemaal op orde is, maar als ik dit werk blijf doen word ik misschien toch nog in de hemel toegelaten."
Hoor nog meer over Michels daklozenbestaan in deze video:
