Nicola Sturgeon, premier van Schotland en de leider van de SNP

Komt Schotse onafhankelijkheid dichterbij door uitslag VK?

Een monsterzege voor de Conservatieven en Boris Johnson, een drama voor Labour-leider Jeremy Corbyn en nu echt uitzicht op brexit. Nu al is duidelijk dat de uitslag van de Britse verkiezingen een aantal grote gevolgen heeft.

Nog ongewis maar mogelijk verstrekkend zijn de gevolgen voor Schotland. De Scottish National Party (SNP), die voorstander is van een nieuw referendum over onafhankelijkheid, behaalde een flinke winst en krijgt 48 van de 59 Schotse zetels in het parlement.

"Schotland heeft zich weer uitgesproken voor z'n eigen toekomst", zegt SNP-parlementariër Chris Law tegen Nieuwsuur. "Schotten hebben een duidelijk mandaat gegeven voor een nieuw referendum om een onafhankelijk land te worden."

De Schotse premier, en partijleider van de SNP, Nicola Sturgeon heeft al laten weten aan te zullen sporen op een nieuw referendum, mede om te voorkomen dat het land samen met de rest van het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat. "We worden tegen onze wil uit Europa gescheurd. Johnson heeft geen mandaat ons uit de EU te halen."

'Leg toekomst Schotland in Schotse handen'

Maar de Conservatieven, die een royale meerderheid in het parlement hebben gewonnen, zien een referendum niet zitten. "Zij zullen ons bij elke stap tegenwerken", zegt Law. "Het is de partij die zelfs de oprichting van het Schotse parlement probeerde tegen te houden, waar meer dan twee derde van de Schotten vóór stemde. We verwachten nu niks anders."

Europa- en brexit-deskundige Rem Korteweg van instituut Clingendael deelt die verwachting. "Johnson moet een referendumaanvraag goedkeuren en zal dat in eerste instantie zeker niet doen."

Niet voor niets benadrukt premier Johnson al dat de SNP niet een meerderheid van het aantal Schotse stemmen heeft gehaald. De overwinning van de partij in zetelaantal reflecteert volgens hem niet per se de mening van het volk.

Law ziet dat anders. "We wonnen 80 procent van alle zetels in Schotland. De Conservatieven hebben nog nooit 80 procent van de zetels van het Verenigd Koninkrijk gewonnen. Ze zitten niet in de positie om ons te vertellen hoe onze democratie eruit moet zien. De toekomst van Schotland moet in Schotlands handen zijn."

Maar het probleem blijft dat Johnson dit niet zal laten gebeuren. Bovendien heeft de SNP in het eigen Schotse parlement géén zetelmeerderheid, benadrukt Korteweg. "De roep van de partij om een referendum zal er ook mee te maken hebben dat er in 2021 Schotse verkiezingen zijn. Die moet de SNP winnen om sterker te staan in hun argumentatie voor een onafhankelijkheidsreferendum."

Olie en whisky

Toch zegt Law dat de SNP veel eerder, nog voordat het VK uit de EU stapt, een referendum wil. "Schotland zal altijd partner blijven met de rest van het VK, in wat voor vorm dan ook. Maar wij willen in de EU blijven. Schotten staan positief tegenover de EU. Ik denk niet dat brexit snel voor elkaar is, maar we willen een referendum voordat het zover is."

Maar wat moeten de Schotten zonder goedkeuring vanuit Westminster? "Sturgeon zal niet het Catalaanse model volgen en een illegaal referendum organiseren", zegt Korteweg. "Want de EU zal daar niet mee akkoord gaan en het doel is juist om bij de EU te blijven."

Het is volgens Korteweg ook zeer twijfelachtig of Schotland het wel redt zonder Engeland. "Hun economieën zijn zeer verweven. De Schotse economie draait op olie- en whisky-export. De olieprijs is nog te laag en ze exporteren niet genoeg whisky voor een levensvatbare zelfstandige economie."

In Nieuwsuur duidden correspondenten en experts de uitslagen:

Dit betekenen de Britse uitslagen voor Johnson, Corbyn, brexit en Schotland

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl