Weten wanneer de volgende economische crisis uitbreekt én je erop kunnen voorbereiden. Wie wil dat niet? De grote recessie die vanaf 2008 over de wereld raasde, zagen maar weinigen aankomen. Maar nu blijkt uit een nieuw boek, De Afrekening van journalist Roel Janssen, dat de slechte positie van ING in 2008 al bij de bank bekend was.
Een Nederlandse klokkenluider had de bank gewaarschuwd. Maar vervolgens gebeurde er niks. Met Tonko Gast, die destijds aan de bel trok bij ING, blikken we terug.
Grote verliezen
Gast werkt vanaf 2002 in New York. Met zijn bedrijf Dynamic Credit koopt hij grote hoeveelheden informatie over de Amerikaanse hypotheekmarkt en analyseert die samen met zijn team. "We keken waar de risico's zaten. En dat lukte heel aardig", zegt hij in gesprek met Nieuwsuur.
Als de crisis in 2007 en 2008 steeds erger wordt, vermoedt Gast dat de Amerikaanse tak van ING er veel slechter voorstaat dan iedereen denkt. "We gingen alle leningen in de database die we hadden gekocht modelleren: wat als de huizenprijzen dalen. En we zagen dat er in heel veel bubbelgebieden mensen wegliepen van hun schuld. Als je dat scenario verder doortrekt, krijg je exponentiële verliezen."
Gast vertelt dat ING 39 miljard dollar aan Amerikaanse hypotheekrisico's had. "Die stonden in de boeken als een Triple A goudgerande belegging. Maar wij zagen dat dat zeker geen Triple A meer was op dat moment. Wij zagen dat er in een beperkt scenario een miljardenverlies uit zou komen."
Ik heb ze geprobeerd te overtuigen, dat is helaas niet gelukt.
Gast is geschokt en gaat met zijn bevindingen naar de Amerikaanse Centrale Bank, de FED, in Washington. Die houdt toezicht op het financiële stelsel. Maar tot zijn verbazing zijn ze daar ook niet op de hoogte. "Ze hadden geen idee van hoe groot het was, wat het was, wat de scenario's waren en waar het zat. Ik dacht dat bekend zou zijn."
In augustus 2008 besluit Gast om naar ING te stappen, om de bank te behoeden voor een catastrofe en om zijn diensten aan te bieden. Hij spreekt met de financieel directeur, maar het leidt tot niks. "Volgens ING was het nog gewoon Triple A, dus dat er geen of beperkte verliezen zouden worden geleden. Ik heb ze geprobeerd te overtuigen, dat is helaas niet gelukt."
De rest is geschiedenis. In september 2008 valt de Amerikaanse bank Lehman Brothers, het begin van een crisis die de hele wereld jarenlang in zijn greep houdt. Het hele financiële systeem blijkt door en door verrot. Ook ING dreigt om te vallen en moet met belastinggeld worden gestut. De bank krijgt een kapitaalinjectie van 10 miljard euro.
Volgens Gast was dat niet nodig geweest als er na zijn waarschuwing actie was ondernomen. "Ik denk dat er nog tijd was om op een andere manier te herstructureren waardoor de overheid niet had hoeven inspringen. Maar op een gegeven moment werd die tijd steeds korter. En toen kon het niet anders."
Zijn bedrijf analyseert nu vanuit Amsterdam ook de Nederlandse hypotheekmarkt. Hoe groot acht hij de kans op een nieuwe kredietcrisis? "Er zit nu minder risico in het banksysteem dan hiervoor, maar zo'n grote crisis als in 2008 kan zeker nog een gebeuren. Al zal het dan wel weer anders zijn."
