Doe je er slim aan als volwassene om een mazelenvaccinatie te halen als je op vakantie gaat naar Thailand of een stad waar net een uitbraak is zoals New York? Dat hangt helemaal van je geboortejaar af, melden experts.
De meeste volwassenen in Nederland zijn namelijk immuun voor de mazelen. Zijn ze geboren voor 1965 dan hebben ze de ziekte vrijwel altijd zelf doorstaan en hebben genoeg afweerstoffen die bescherming bieden. Volwassenen geboren na 1975 zijn veelal ingeënt via het Rijksvaccinatieprogramma met de mazelenprik en later de BMR-prik tegen bof, mazelen en rode hond. Dus die zijn ook beschermd.
Maar er zijn Nederlanders, geboren in de periode 1965 tot en met 1975, grofweg de midden veertigers tot de midden vijftigers van nu, die minder zeker weten of ze beschermd zijn. Onder hen zijn namelijk wel mensen die geen mazelen hebben gehad omdat mazelenuitbraken vanaf die tijd minder voorkwamen. Die generatie was destijds ook net te oud om opgeroepen te worden voor de mazelenprik die sinds 1976 in het rijksvaccinatieprogramma zit.
Afrika en Azië
Met het nieuws over mazelenuitbraken in Europa, de VS en een handvol ziektegevallen in eigen land, komen nu geregeld vragen binnen van mensen uit deze leeftijdsgroep, zegt arts Daniël Franken van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR). Want niet iedereen weet of hij ooit als kind zelf mazelen heeft gehad. Grote vraag: wat te doen als je op het punt staat op vakantie te gaan en je ouders inmiddels zijn overleden of zich niet meer kunnen herinneren dat je ooit als kind mazelen kreeg?
Belangrijkste, zo vertelt Franken, is te bepalen of je naar een land gaat waar de mazelen endemisch (standaard) voorkomt of een land of plaats waar er alleen nu uitbraken zijn. Want waar mazelen standaard voorkomt, veelal Afrikaanse landen maar ook landen in Azië zoals Thailand, is het advies: haal een BMR-prik als je tot de groep behoort die tussen 1965 en 1977 is geboren en je niet zeker weet of je mazelen hebt doorgemaakt. "We adviseren ook de mensen uit 1976 en 1977 dit te doen, omdat toen het mazelenvaccin in het rijksvaccinatieprogramma kwam, de eerste twee jaar maar rond de tachtig procent van de opgeroepen kinderen een mazelenvaccinatie haalde."
Hoewel de kans dat je als midden veertiger tot midden vijftiger de mazelen niet gehad hebt, heel laag ligt (rond een paar procent) is het slim om bij reizen naar zulke landen het zekere voor het onzekere te nemen.
Anders luidt het advies voor landen waar mazelen niet standaard voorkomt, maar waar nu wel een uitbraak is, legt Franken uit. "Denk aan Italië, Frankrijk, Roemenië. Maar ook plaatsen als New York en Londen. Dan is het belangrijk om te kijken waar je verblijft. Bevind je je veel onder de lokale bevolking (door familiebezoek of door te slapen bij lokale mensen thuis) dan is het advies: haal een BMR-prik. Maar verblijf je in een hotel dan is het niet nodig. Dan is de kans om besmet te raken zeer laag."
Bloedtest
Maar wat als je toch de mazelen hebt gehad maar het gewoon niet weet. Kan een vaccinatie dan geen kwaad? Zijn er geen andere methodes om te checken of je ooit de ziekte hebt doorgemaakt? Rik de Swart is mazelenexpert aan het ErasmusMC. Met een bloedtest is eenvoudig na te gaan, zo vertelt hij, of het lichaam antistoffen tegen de mazelen heeft aangemaakt en dus de ziekte heeft doorgemaakt. "Maar een BMR-vaccinatie is in dat geval de eenvoudigste optie. Het vaccin is effectief en veilig, behalve bij zwangerschap of verzwakt afweersysteem. Een vaccinatie van mensen die al immuniteit tegen mazelen hebben, levert geen extra risico op."
Franken raadt voor reizigers ook een BMR-prik aan in deze situatie. "Kinderen krijgen twee prikken aangeboden om de groepsbescherming zo hoog mogelijk te krijgen. Maar voor reizigers volstaat één prik om voldoende beschermd te zijn."
