Minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming kreeg vandaag het vertrouwen van een meerderheid in de Tweede Kamer. De meeste partijen steunen de aanpak die hij voorstelt om fouten zoals naar boven kwamen na de moord op Anne Faber, te voorkomen.
Hoogleraar psychiatrie en oud-directeur van het Pieter Baancentrum Hjalmar van Marle noemt de voorgestelde maatregelen over het algemeen goed, maar heeft ook zijn twijfels. Vooral op het gebied van informatieoverdracht tussen instellingen. "Die moet gewoon waterdicht zijn. Ik vind de minister erg voorzichtig."
OVV: overheid heeft ernstig gefaald
Vorige week kwam de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) met het voor de overheid pijnlijke rapport over de behandeling van Michael P., de man die in 2017 Faber verkrachtte en doodde. De Dienst Justitiële Inrichtingen, de gevangenis in Vught en een psychiatrische kliniek zijn ernstig tekortgeschoten bij de behandeling van P., nadat hij in 2011 al veroordeeld was voor het verkrachten van twee meisjes, was het oordeel.
P. werd al na een paar jaar gevangenis overgeplaatst naar de kliniek in Den Dolder. Daar waren ze niet voldoende op de hoogte van de risico's, en lieten ze hem na anderhalve maand al zonder begeleiding wekelijks naar buiten. Eén van de maatregelen die Dekker daarom heeft aangekondigd is dat een gedetineerde voortaan alleen nog naar een kliniek mag overgeplaatst als er een compleet beeld is van de risico's.
Essentiële informatie over het zedenverleden van P. werd niet gedeeld met zijn behandelaars, omdat hij dat zelf niet wilde. Hij kon deze zelfs besluiten deze gegevens niet te delen vanwege de Wet bescherming persoonsgegevens. De minister zei vandaag dat gevangenen die geen volledige openheid van zaken geven, in het vervolg niet meer worden overgeplaatst.
'Haal privacy van medisch dossier af'
De minister is dus van plan de informatievoorziening tussen gevangenissen en forensische zorginstellingen te verbeteren. Van Marle betwijfelt of de minister hierin ver genoeg zal gaan. "De informatieoverdracht moet gewoon waterdicht zijn. De informatievoorziening is niet gestandaardiseerd en dat is een probleem. In de TBS is dit veel beter geregeld."
"Concreet: het medisch dossier, opgesteld door psychologen en medici, valt deels onder de privacywet. Die kan de gevangenis niet standaard overdragen. Aangezien we hier te maken hebben met mensen met mogelijke psychische stoornissen mag je verwachten dat dit dossier integraal wordt overgedragen. De privacy moet daar vanaf. Het dossier moet altijd integraal mee, vind ik."
Overigens treft de gevangenis in Vught hier ook enige schuld. De OVV schrijft dat gevangenis had kunnen besluiten P. niet naar de kliniek te laten gaan om de reden dat hij niet bereid was het hele medische dossier over te dragen aan de kliniek. De OVV schreef in het rapport: "De situatie was [...] te voorkomen geweest indien toestemming voor dossieroverdracht als voorwaarde was gesteld voor verhuizing naar een kliniek buiten de gevangenis."
'Meer overleg ook al advies na moord Borst'
De grote vraag blijft of de voorstellen van Dekker het probleem zullen oplossen, zegt Van Marle. "Hoe gaan justitie en volksgezondheid samenwerken in het grijze gebied rondom gevaarlijke en verwarde mensen?"
Van Marle wijst op het vernietigende rapport van de commissie Hoekstra na de zaak van Bart van U., de man die oud-politica Els Borst vermoordde. Ook bij Van U. blunderden justitie en de geestelijke gezondheidszorg. De risico's die U. vormde werden niet goed ingeschat: hij had eerder moeten worden vastgezet. "De commissie Hoekstra adviseerde toen ook al meer overleg tussen instanties en minder bescherming van medische dossiers."
"Uiteindelijk gaat het erom dat iemand controleert dat al deze instanties gewoon doen wat ze moeten doen. Hoe gaat de minister de sector controleren dat ze zich houden aan afspraken?"
