Sinds de verkiezingen van vorige week is premier Mark Rutte nog niet op de koffie geweest bij de oppositieleiders. "Ik heb Thierry Baudet gefeliciteerd met zijn overwinning, maar dat was telefonisch."
Toch zal de coalitie de samenwerking moeten zoeken met oppositiepartijen om aan meerderheden te komen in de Eerste Kamer. De coalitie verloor bij de verkiezingen fors en raakte de meerderheid in de Senaat kwijt. "Het is nogal een aardverschuiving geweest", zegt PvdA-leider Lodewijk Asscher. "De belangrijkste conclusie is dat het kabinet de meerderheid volkomen kwijt is."
'Luister niet naar bedrijfsleven, maar naar ons'
"Ik had meer actie verwacht van het kabinet om eerlijk te zijn." GroenLinks-leider Jesse Klaver heeft nog weinig van premier Rutte gehoord sinds de verkiezingen. "Hij heeft ons nog niet gebeld over het klimaat. Het lijkt wel alsof het grote bedrijfsleven al heel veel telefoontjes heeft gehad en dat ze de deur plat lopen bij het ministerie van Economische Zaken."
Kort voor de verkiezingen maakt het kabinet bekend alsnog met een CO2-heffing voor de industrie te komen. De hoogte van de heffing en de precieze invulling van de maatregel is nog onduidelijk. "Ik wil het kabinet waarschuwen; luister niet naar het grote bedrijfsleven, zorg ervoor dat er echt een stevige CO2-belasting komt waardoor de bedrijven hun eerlijke bijdrage gaan leveren. Als dat niet gebeurt kunnen ze niet op steun van ons rekenen bij de CO2-heffing. Rutte kan niet wéér een verkiezingsbelofte breken."
Veranderende realiteit
PvdA-leider Asscher is het met Klaver eens: "Het kabinet zal moeten leren leven met een veranderende realiteit; meer naar de mensen, minder naar de bedrijven."
Asscher heeft al wel bezoek gehad van een kabinetslid. Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken kwam met hem praten over het pensioendossier. "Dat moet ook, bij zo'n belangrijk onderwerp. Dat moeten we met z'n allen oplossen."
Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet heeft gisteren voor de allereerste keer koffie gedronken met CDA-leider Sybrand Buma. Baudet benadrukt dat zijn partij openstaat voor onderhandelingen. "Ik heb aangegeven dat ons vanuit alle twaalf provincies een open onderhandelingspositie voorligt. Wij willen met iedereen praten. En de heer Buma heeft dat bevestigd vanuit het CDA, dus ik verwacht dat daar nu ook gewoon constructieve gesprekken gaan volgen."
Breekpunten
Wel heeft Forum een aantal breekpunten die tot moeilijkheden bij de provinciale onderhandelingen kan leiden. "Geen windmolens, geen honderden miljoenen uitgeven aan klimaatbeleid."
Voor GroenLinks gelden haast tegenovergestelde breekpunten. Samenwerken met Forum lijkt er dan ook nergens in te zitten. "We staan zo haaks tegenover elkaar, het zijn soms twee wereldbeelden die botsen", zegt Klaver.
Zijn partij kan de coalitie aan een meerderheid helpen in de Senaat en steun van de partij lijkt cruciaal voor het slagen van het klimaatakkoord. "Op het moment dat dit kabinet klimaatbeleid gaat dwarsbomen en terugkomt op beloften, hebben ze een groot probleem met ons en is het tijd voor nieuwe verkiezingen."
'Geen gedoogconstructie'
Toch zijn voor de coalitie de veranderde verhoudingen geen reden voor een koerswijzigingen, zegt premier Rutte. "Er zit een kabinet wat een meerderheid heeft in de Tweede Kamer, wat bij heel veel van die plannen sowieso zoekt naar een breed draagvlak. Oplossingen voor grote vraagstukken als klimaatverandering en pensioenen vraagt om een breed draagvlak, op links en rechts."
"Er zijn allerlei contacten met allerlei partijen binnen en buiten de coalitie, maar er is geen plan om tot een soort gedoogconstructie te komen."
