Sharofiddin Gadojev is weer vrij en op Nederlandse bodem. De Tadzjiekse oppositieleider werd vorige maand in Moskou ontvoerd en naar het land gebracht dat hij jaren geleden ontvluchtte. Geboeid en geblinddoekt werd hij zonder een verklaring, proces of andere formaliteiten op een vliegtuig gezet naar Tadzjikistan.
Aan Nieuwsuur vertelt de 33-jarige Gadojev nu dat hij vreesde voor zijn leven. "Ik was bang dat ik vermoord zou worden." Het maakte dat hij besloot mee te werken met de Tadzjiekse autoriteiten en te doen alsof hij vrijwillig naar het land was vertrokken. "Ik had geen andere keuze."
In Moskou zou hij veilig zijn
Terug naar woensdag 13 februari, de dag voor zijn ontvoering. Oppositieleider Gadojev heeft sinds 2017 een vluchtelingenstatus in Nederland en reist met een Nederlands document naar Moskou. Hij meent dat je de situatie in Tadzjikistan alleen kan veranderen met steun van Rusland.
In Rusland werken meer dan een miljoen Tadzjieken. De economie van Tadzjikistan is voor een belangrijk deel afhankelijk van het geld dat in het buitenland verdiend wordt, maar deze mensen hebben geen stemrecht. Gadojev vliegt naar Moskou om steun te krijgen voor zijn plan om het kiesrecht te regelen voor de Tadzjiekse verkiezingen in 2020.
Zijn bezoek aan Moskou, van hotel tot visum, is geregeld door een contact uit Rusland. Gadojev heeft van zijn contact de garantie gekregen dat hij in Moskou veilig is. Tadzjikistan heeft Gadojev op de Interpollijst van gezochte misdadigers geplaatst, maar hem wordt verzekerd dat hij zich geen zorgen hoeft te maken.
Ik kon niet anders dan meewerken, mijn leven stond op het spel. Anders hadden ze me vermoord.
Gadojev vertelt dat hij op 14 februari bij zijn hotel werd opgehaald voor een afspraak met vertegenwoordigers uit de "omgeving van Poetin". Na een uurtje rijden wordt hem gevraagd over te stappen in een busje. Op dat moment wordt hij omringd door acht of negen mannen met identieke kleding en een oortje in.
Gadojev krijgt handboeien om en zijn hoofd wordt omwikkeld met een doek en plastic. Hij vreest voor zijn leven. "Ik was bang dat ze naar een bos zouden rijden en me zouden vermoorden." Maar als de bus stopt met rijden en hij vliegtuigen hoort, weet hij dat hij naar Tadzjikistan wordt gebracht.
Daar willen ze informatie van hem en krijgt hij drie opties voorgelegd. "De eerste: ik zou gemarteld worden tot ik alles zou vertellen en daarna worden gedood. De tweede: ik zou alles vertellen en een lange gevangenisstraf krijgen. Of de derde: ik zou meewerken en vrijheid krijgen, maar wel onder hun controle."
Gadojev kiest voor de laatste variant. Ook werkt hij mee aan video's die moeten bewijzen dat zijn vertrek naar Tadzjikistan helemaal vrijwillig is. "Ik had geen andere mogelijkheid dan meewerken", zegt de oppositieleider. "Mijn leven stond op het spel. Anders hadden ze mij vermoord."
Onder dwang opgenomen
In Tadzjikistan worden wel vaker video's gepubliceerd waarin oppositieleden excuses maken en berouw tonen. Daarom nam Gadojev voor zijn vertrek een video op waarin hij verklaarde dat hij in geen geval vrijwillig naar Tadzjikistan zou reizen. Als hij zou figureren in video's van de overheid waarin hij het tegendeel zou beweren, dan waren die video's onder dwang opgenomen.
Gadojev maakt in gevangenschap nog een opname die hij via via naar het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken stuurt. Dat hij uiteindelijk wordt vrijgelaten, wijt de oppositieleider aan internationale druk. Nederland heeft geen ambassade in Tadzjikistan, maar via de Duitse ambassade is de Tadzjiekse autoriteiten gevraagd om te kunnen spreken met Gadojev. Kort daarna is hij vrijgelaten.
