Het was de week van de hogere energierekening. Premier Mark Rutte ging vandaag door het stof en zei dat het kabinet te stellig is geweest over de te verwachten stijging. "We hebben onvoldoende benadrukt dat we ons baseren op cijfers uit 2017, dat was niet goed." Ook gaf hij aan dat er niet goed is geluisterd naar de voorspellingen van bedrijven.
Vergelijkingssite Gaslicht.com kwam in december met cijfers waaruit blijkt dat de energiekosten van een gemiddeld huishouden ruim twee keer hoger uitvallen dan het kabinet tot dan had gehanteerd. Toen de Tweede Kamer daarnaar vroeg, zei staatssecretaris Mona Keijzer: "Laten we mensen niet bang maken."
Deze week ziet Ben Woldring van Gaslicht.com zijn cijfers bevestigd in die van het CBS. Wij blikken met hem terug op de discussie in december: "Onze eerste gedachte was: het zijn geen voorspellingen die we doen over de energierekening van volgend jaar. Het zijn gewoon keiharde berekeningen."
Driepersoonshuishouden
Woldring legt uit waarom de berekening van het kabinet niet klopt. Volgens hem gaat het al fout bij het vertrekpunt van de berekeningen. Het kabinet rekent namelijk op basis van een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uit 2017, waar volgens Woldring wordt uitgegaan van het gemiddelde huishouden.
Het daarbij aangevoerde verbruik past volgens hem niet bij de gegevens die zijn vergelijkingssite heeft verzameld op basis van 750.000 consumenten die hun jaarverbruik via Gaslicht.com invoeren. "Het gemiddelde verbruik van het PBL komt eerder in de buurt van een één- of tweepersoonshuishouden, dan het gemiddelde driepersoonshuishouden waar wij mee rekenen."
De cijfers die Gaslicht.com in december publiceerde, komen in grote lijnen sterk overeen met de recent gepubliceerde cijfers van het CBS. Directeur Hans Mommaas van het PBL, afgelopen woensdag te gast in Nieuwsuur, werd gevraagd naar waarom de vergelijkingssites dat beter en eerder voorzien dan zij.
"Omdat wij andere tijdsreeksen hanteren", zei Mommaas toen. "De ene tijdsreeks werkt wat conservatiever door dan de andere. Wij kijken ook op de wat langere termijn, dat betekent dat je een wat andere weging geeft aan de ontwikkeling in de energieprijs."
Woldring zegt daarop: "Als je ons in 2017 zou vragen hoe de prijsontwikkeling en de energieprijs er in 2019 en in 2020 uitziet: dat is enorm koffiedik kijken. Het is heel moeilijk om daar betrouwbare cijfers over te geven."
Hij vervolgt: "Als je rond afgelopen Prinsjesdag praat over de belastingplannen van 2019 en je in de maanden daarna praat over de effecten voor de consument, dan is het handig als je niet een rapport uit 2017 gebruikt. Een rapport dat uitgaat van mogelijke ontwikkelingen in de toekomst, terwijl je weet dat de praktijk in 2018 al een totaal ander beeld laat zien."
Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van de CO2-prijzen, dat zijn effecten die waarschijnlijk ook de komende jaren plaatsvinden.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) beloofde de Tweede Kamer in december 2017 dat het PBL uiterlijk eind oktober 2018 met een nieuwe Nationale Energieverkenning zou komen, maar daar kwam het niet meer van omdat het planbureau veel energie steekt in het doorrekenen van het Klimaatakkoord.
Woldring pleit ervoor dat het PBL alsnog met een nieuw rapport komt. Dat is volgens hem ook belangrijk voor de doorrekening van de klimaatplannen. "De markt ontwikkelt zich momenteel zo snel. En wat er afgelopen jaar bijvoorbeeld is gebeurd met de ontwikkeling van de CO2-prijzen, dat zijn effecten die waarschijnlijk ook de komende jaren plaatsvinden. Daar kun je verschillende scenario's voor uittekenen."
