"Het ongeluk in Oss met de bakfiets is ontzettend ingrijpend. Bij zo'n ernstige gebeurtenis is de directe omgeving van groot belang." Dat zegt Peter van der Velden, bijzonder hoogleraar 'psychische gevolgen van rampen en calamiteiten en het gebruik van geestelijke gezondheidszorg'.
Hij is betrokken bij het onderzoek 'Victims in Modern Society' van het Fonds Slachtofferhulp. Daaruit blijkt dat 80 procent van de slachtoffers (van fysiek geweld, een verkeersongeval, een medische fout, oplichting, diefstal, bedreiging of een ongeval) aangeeft dat vooral steun door de directe omgeving belangrijk is. Jaarlijks worden in Nederland 1,7 miljoen mensen slachtoffer.
"De eerste periode doen mensen in de directe omgeving veel en zal er veel steun zijn. Maar na verloop van tijd ebt dat weg terwijl ook juist dan alle steun en aandacht enorm nodig is", zegt victimoloog Van der Velden, verbonden aan Tilburg University.
Veel mensen willen steun bieden, maar weten niet precies hoe.
Het is voor het eerst dat in Nederland op grote schaal onderzoek wordt gedaan naar de omvang en gevolgen van slachtofferschap, de professionele hulpbehoefte en de behoefte aan steun en erkenning uit de directe omgeving.
Directeur Ineke Sybesma van het Fonds Slachtofferhulp: "In dit onderzoek zien we onze signalen bevestigd dat slachtoffers vaak een gebrek aan sociale steun ervaren. Aan de andere kant weten we dat heel veel mensen wel steun zouden willen bieden, maar niet precies weten hoe."
Aan die 'mismatch' zou ze graag iets doen. "Naast het bevorderen van goede professionele hulp, willen we de naaste omgeving van een slachtoffer handvatten bieden om slachtoffers bij te staan."
Behalve nabestaanden kunnen ook andere betrokkenen na een ongeluk veel last hebben van de gevolgen, zegt Van der Velden, die eerder ook verbonden was aan het Instituut voor Psychotrauma (IVP).
"Een bestuurder van een auto die betrokken was bij een ongeval, kan daar, terwijl hij of zij er niets aan kon doen, door anderen aangesproken of zelfs beschuldigd worden. Dat is ook enorm ingrijpend."
Het onderzoek laat zien dat slachtoffers sneller herstellen als de omgeving stabiel is en er aandacht is en er wordt geluisterd. Als mensen voor een heftige ervaring al psychische klachten hadden en zich eenzaam voelden dan zeggen ze eerder dat ze gebrek aan steun en erkenning ervaren.
