"Ik wil zo veel geld hebben dat ik deze kamer kan vullen. Ik wil het geld allemaal uitgeven en het kussen", zegt de zesjarige schoonheidswedstrijdwinnares en reality-ster Eden Wood.
Ze wordt geïnterviewd door fotografe en documentairemaakster Lauren Greenfield. Morgen opent haar overzichtstentoonstelling Generation Wealth in het Fotomuseum Den Haag, met 25 jaar fotografie over de obsessie met rijkdom, schoonheid en imago.
In het museum is ook de nieuwe, gelijknamige documentaire van Greenfield te zien. Daarin komt ook voormalig hedge fund-manager Florian Homm aan het woord. "Ik hield van geld, ik kon alles kopen. Op mijn top bezat ik 600 miljoen euro. Maar het is een waan. We jagen allemaal een giftige droom na."
Greenfield begon eind jaren 90 met foto's maken van jongeren in Los Angeles. Ze legde vast hoe ze werden aangegrepen door materialisme, roem en imago. Ze fotografeerde onder andere een jonge Kim Kardashian, in die tijd nog onbekend.
Gaandeweg merkte ze dat alle fotoseries die ze sinds die jaren had gemaakt met elkaar verbonden waren. "Ik wil het verhaal vertellen over hoe onze cultuur is veranderd de afgelopen 25 jaar. Veel van de thema's die ik behandelde in mijn eerdere werk zijn enorm versterkt en gegroeid onder invloed van globalisering, vercommercialisering, media zoals MTV en internet."
"Uiteindelijk vertel ik het verhaal over hoe de Amerikaanse droom is veranderd, hoe die corrupt en steeds onrealistischer is geworden. Het is verworden van een cultuur waarin hard werken en discipline werd gewaardeerd tot een droom die bestaat uit geld, beroemdheid en narcisme. We vergelijken onszelf niet meer met de buren, maar met de Kardashians."
Het gaat over een nepwereld. Trump heeft het over fake news, dit is fake culture.
Volgens curator Wim van Sinderen is het een groot eigentijds verhaal over weelde, maar met een onderliggende toon van armoede en liefdeloosheid. "Aan de ene kant ben je je aan het verkneukelen over deze mensen, aan de andere kant krijg je medelijden en ga je over je eigen leven nadenken."
"Ze heeft een hele confronterende, zeer professionele paparazzo-stijl. Het is heel dichtbij genomen met een zware flits, dus er wordt ook niks verhuld. Het is meedogenloos. Sommige fotoliefhebbers vinden het afgrijselijk of veel te hard." Maar volgens Van Sinderen is het wel passend. "Het gaat over een nepwereld. Trump heeft het over fake news, dit is fake culture."
De verkiezing van de Amerikaanse president Donald Trump is de reden dat Greenfield haar werk van de afgelopen 25 jaar bijeen heeft gebracht. "Hij is de ultieme expressie van generation wealth. Als je terugkijkt zou je het als een teken aan de wand kunnen zien: hij is voortgekomen uit onze cultuur."
Ze legt uit: "Trump vindt mensen met geld beter dan mensen zonder geld, het interieur van zijn huis is van goud, hij houdt van jonge, mooie vrouwen, en hij is beroemd geworden door reality-tv. Hij is ons spiegelbeeld, maar het is een beeld van onszelf waar we lange tijd niet naar hebben willen kijken.'
Dat laatste is een belangrijk punt voor Greenfield: generation wealth gaat over ons allemaal. We moeten volgens haar in de spiegel kijken en zien wat er van ons geworden is. "Het gaat niet alleen over de rijken, maar over het verlangen naar rijkdom en om anders te zijn dan we zijn."
Greenfield laat in haar documentaire zien hoezeer het verlangen naar rijkdom en schoonheid haar geportretteerden opbreekt: in haar film raken mensen diep in de schulden, ondernemen zelfmoordpogingen of belanden in de gevangenis. "Het is een perverse verslaving, en de enige manier om er vanaf te komen is door in een diepe afgrond te belanden."
Curator Van Sinderen denkt dat wij het Nederland wel een beetje kunnen relativeren. "Wij zijn vrij nuchter en weten dat het allemaal prut is. In die zin is het een echte Amerikaanse tentoonstelling."
De tentoonstelling is tot 3 februari 2019 te zien in het Fotomuseum Den Haag.
