Welke medicijnen moeten worden vergoed en welke niet? Dat is een vraag waar in Nederland het Zorginstituut over gaat. Maar de experts van het instituut gaan vanaf volgend jaar de hulp inschakelen van burgers. Die mogen meepraten over wat wel en niet in de basisverzekering thuishoort.
"Het gaat erom wat burgers belangrijk vinden. Je hebt als burger toch een ander perspectief dan een arts of farmaceut", zegt Arnold Moerkamp, bestuursvoorzitter van het Zorginstituut. "We werken bijvoorbeeld met bepaalde aannames over de kwaliteit van leven, maar komen die wel overeen met hoe burgers dat zien?"
Het besluit om de burger te betrekken bij de pakketkeuze volgt op een experiment met een burgerforum, dat recent werd afgerond. Daarbij gingen 24 Nederlanders, met verschillende achtergronden, gedurende drie weekenden met elkaar in gesprek over concrete casussen en dilemma's.
Moet je bijvoorbeeld opereren op hoge leeftijd? En hoe zit het met dure medicijnen? "Het blijkt dat burgers zich daar heel goed over kunnen uitspreken en ook aanbevelingen kunnen doen", zegt Rob Baltussen, hoogleraar gezondheidseconomie aan het Radboudumc en initiatiefnemer van het forum.
Harde keuzes
Dat niet alles vergoed kan worden, merkten de deelnemers snel genoeg. Baltussen: "Men zag in dat budgetten beperkt zijn en dat als je voor de ene behandeling kiest, er geen geld kan naar een andere behandeling. Men kreeg steeds meer het besef: niet alles is mogelijk, we moeten harde keuzes maken."
Volgens de hoogleraar kwamen de aanbevelingen van het burgerforum in grote lijnen overeen met die van de deskundigen van het Zorginstituut. Wel waren er bijvoorbeeld verschillen als het gaat om het meewegen van de levensstijl van een patiënt bij het besluit om te vergoeden.
"Het Zorginstituut mag levensstijl niet meenemen in het advies aan de minister. Maar de burger gaf aan dat toch heel erg belangrijk te vinden. Als bijvoorbeeld iemand een behandeling nodig heeft als gevolg van overgewicht, dan zegt de burger: misschien moeten we eerst kijken wat iemand kan doen aan dat overgewicht voordat we automatisch een behandeling vergoeden."
Zware paracetamol uit het basispakket, dat had ik nou wel willen voorleggen aan burgers.
Moet je burgers wel over dit soort ingewikkelde zaken laten meepraten? Ja juist, zegt bestuursvoorzitter Moerkamp. "Als je ze goede begeleiding geeft en mensen er geconcentreerd mee aan de slag gaan, dan kunnen ze heel goede afwegingen maken. Het gaat met name over hun waarden, wat zij rechtvaardig vinden."
Hij geeft een voorbeeld: het verdwijnen van paracetamol 1000 mg uit het basispakket. "Daar was veel discussie over en commentaar op. Dat had ik nou wel willen voorleggen aan een burgerforum."
Volgens Baltussen heeft het betrekken van burgers een tweevoudige werking. "Aan de ene kant kan het helpen om beter beleid te maken, aan de andere kant kan het er ook voor zorgen dat burgers beter begrijpen waarom bepaalde beslissingen moeten worden genomen en dat die heel complex zijn."
