"Het museum is er voor iedereen. Maar het gaat natuurlijk wel over kunst: dat is niet altijd even makkelijk', aldus Sjarel Ex, directeur van Boijmans van Beuningen. "Nóg moeilijker is het om een schilderij te beleven als je er niets van kan zien."
Het Rotterdamse museum geeft sinds deze maand rondleidingen voor doven, blinden en slechtzienden. Speciaal opgeleide gidsen laten mensen met een auditieve of visuele beperking de topstukken van de collectie ervaren en beter begrijpen.
Door middel van voelbare tekeningen, uitvergrotingen en muziek wordt geprobeerd de kunstwerken over te brengen. Volgens directeur Ex moet het museum "de taal van iemand die blind is" leren spreken.
"Ik vind dit hele fijne kunst", zegt museumbezoeker Colin. Hij staat bij de eerste stop van de rondleiding, de expositie 'Vorm Fellows Attitude': vier enorme drollen van polyester, klei en gips.
Colin heeft het syndroom van Usher. Hij is geboren met goed zicht, maar is steeds minder gaan zien. Maar deze kunst komt wel goed over. "Ik kan de vorm van de drol goed observeren, omdat het zo wijds is opgezet. En doordat je de kunstwerken mag voelen, krijg je er meer van mee. Bij een Rembrandt of Van Gogh kan dat natuurlijk niet."
Vlogger Annemiek ziet alleen nog deels met haar linkeroog. Ze trekt een naaktpak met een pluizige piemel aan. "Ik word hier een beetje ongemakkelijk van, maar datzelfde ongemakkelijke gevoel krijgen ziende mensen hier ook. In die zin is het wel echt geslaagd: het roept iets in je op."
Colin ziet zichzelf nog wel terugkomen met zijn kinderen. "Die vinden dit fantastisch. Het geeft stof tot nadenken: de kunst zit niet in het mooie, maar in het uitdagende."
'Een schilderij moet je gewoon zien'
Bij de wat oudere schilderijen, uit de vijftiende en zestiende eeuw, is het wat ingewikkelder. De volledig blinde vlogger Ferry krijgt er weinig van mee. "Dit is zo abstract dat ik er eigenlijk niks mee kan. Er wordt een verhaal verteld en ik moet een tekening voelen, maar ik kan de link tussen wat ik voel en hoor niet vinden."
Ook Annemiek is teleurgesteld. "Ik krijg een beetje het gevoel alsof ik er voor spek en bonen bij zit. Die moderne kunst kan je aanraken, dat roept iets bij me op. Maar dit frustreert me zelfs een beetje. Een schilderij moet je gewoon zien."
Directeur Sjarel Ex benadrukt dat de technieken om kunst toegankelijk te maken voor blinden en slechtzienden nog in ontwikkeling zijn. "We zijn het nu pas aan het leren." Toch zijn de meeste deelnemers enthousiast.
Zoals Karin, die ook lijdt aan het syndroom van Usher. "Het uitje naar het museum, hier rondlopen met een gids, de mensen ontmoeten: dat is voor mij al een positieve ervaring. Daar hoef ik niet alles voor te kunnen zien."
