Een spannend moment voor criminelen, advocaten, politie en justitie: donderdag doet de Amsterdamse rechtbank uitspraak in de zaak tegen een vermeend kopstuk van de Mocro-maffia, een gewelddadige bende van onder meer Marokkanen, Antillianen en Surinamers.
Een belangrijk deel van het bewijs wordt gevormd door zogenaamde PGP-berichten; door criminelen versleutelde berichten die justitie heeft kunnen ontcijferen. Als de rechter de berichten zal toelaten als bewijs, zal justitie ze ook in tientallen andere grote strafzaken kunnen gebruiken. Een belangrijke testcase dus.
In april 2016 deed justitie een inval bij het Nijmeegse bedrijf Ennetcom. Het bedrijf leverde geprepareerde Blackberry-telefoons. Met behulp van PGP-software kon de eigenaar van zo'n telefoon een versleuteld bericht sturen, dat alleen een specifieke geadresseerde kon ontvangen en lezen.
Naast een inval bij het bedrijf, legde justitie ook beslag op een server van Ennetcom in Canada, met daarop 3,6 miljoen versleutelde berichten. Met de hulp van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) lukte het justitie om de miljoenen berichten te ontcijferen. Officier van justitie Martijn Egberts van het Landelijk Parket, gespecialiseerd in de aanpak van cybercrime, noemde de Ennetcom-data "een goudmijn".
Een handvol berichten is in eerste zittingen van strafzaken al geciteerd door justitie. Criminelen waanden zich blijkbaar onbespied, want praten vrijuit (in straattaal) over het in brand steken van vluchtauto's, het dreigen met handgranaten en het plannen van liquidaties.
Advocaten noemen het in beslag nemen van de server in Canada een sleepnetmethode. "In plaats van de klassieke methode: ik heb een verdachte, en daarna ga ik bewijs zoeken, is het nu: ik heb een bak mogelijk bewijs, en als je wat tegenkomt probeer je daar een persoon aan te koppelen. Daar moet de rechter een stokje voor steken", zo vindt advocaat Leon van Kleef.
Volgens misdaadjournalist Jan Meeus van NRC Handelsblad, kijken veel criminelen met grote spanning naar de uitspraak donderdag. "Justitie heeft in ieder geval nog zeker zevenduizend berichten uit de grote bak van Ennetcom-data nog niet in lopende zaken ingebracht. Heel veel criminelen vragen zich nu af: zitten mijn berichten daarbij, en wat heb ik gezegd."
