"Kunst maken is het allerleukste beroep op de wereld, maar wel met het allerslechtste loon. Ik zeg altijd tegen mijn leerlingen dat ze een goede bijbaan moeten hebben om de kunst te kunnen financieren", zegt kunstenaar Zoro Feigl. Hij geeft les op de Gerrit Rietveld Academie en maakt zelf grote bewegende installaties.
Het gaat om kinetische kunst, de beweging staat centraal. De werken van Zoro draaien, zwaaien en zwiepen en zijn gemaakt van bijvoorbeeld bouwmaterialen, plastic en staal. Ze worden vertoond in binnen- en buitenland, maar er echt van kunnen leven? Dat is een ander verhaal, zegt Zoro.
In Nederland zijn zo'n 37.000 zelfstandige kunstenaars en die verdienen volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek zo'n 16.000 euro bruto per jaar. Dat komt neer op bijstandsniveau. Ook de aanstormende top heeft het niet makkelijk.
Minister Ingrid van Engelshoven van Cultuur wil jonge kunstenaars een steuntje in de rug geven. Ze trekt in deze kabinetsperiode 17,4 miljoen euro uit om jong talent de kans te geven om door te stromen naar de top. De focus ligt daarbij op nieuwe kunstvormen.
"Ik denk bijvoorbeeld aan kinetische kunstenaars, bio artists en urban art. Daar zie ik grote mogelijkheden in", zegt minister Van Engelshoven. "Zonder dat extra steuntje in de rug, zullen die nieuwe kunstvormen waarschijnlijk heel klein blijven. En dat zou ontzettend jammer zijn."
Ze noemt biokunst als voorbeeld, omdat het ook bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. "Hoe los je het mestprobleem op? Hoe maken we nieuwe materialen die natuurvriendelijk zijn? Kunst en design kunnen daarin de samenleving een stukje verder brengen."
Ik heb een emmertje koeienpoep gehaald bij de boer en ben daarmee het lab in gegaan.
Jalila Essaïdi is zo'n bio artist. Ze maakt bijvoorbeeld plastic, papier en textiel uit koeienmest. "Hoe ik bij dat idee kwam? Ik werd een paar jaar geleden uitgedaagd om iets te doen aan het mestprobleem in Nederland. Toen heb ik het eerste emmertje gehaald bij een boer en ben daarmee het lab in gegaan."
Kunst en wetenschap komen bij haar samen. Ze is op dit moment hard bezig met het opzetten van een 'bio art village'. Een zelfvoorzienende locatie met onder andere een laboratorium en expositieruimtes, waar ook andere jonge talenten aan hun projecten kunnen werken.
Hoewel er voor biokunst steeds meer erkenning komt, blijft de financiering volgens Jalila een lastig punt. "Ik steek al mijn tijd en geld erin, omdat ik dit heel erg belangrijk vind en hier ook mijn passie ligt. Maar om dit te kunnen doen, moet ik nu wel een heleboel opofferen. Ik ben bijvoorbeeld weer bij m'n ouders gaan wonen."
Cultuurfondsen maken de selectie
Wie er in aanmerking komt voor het geld, wordt bepaald door zes cultuurfondsen die door het ministerie zijn ingesteld. In de komende maanden wordt duidelijk welke kunstenaars de ondersteuning krijgen.
Het kabinet trekt in totaal 80 miljoen euro uit voor cultuur. De afgelopen jaren werd er juist fors bezuinigd op de cultuursector, maar door het aantrekken van de economie kunnen nu meer nieuwe plannen worden ontwikkeld.
