Jan Eikelboom op pad voor De Onderstroom

'Het identiteitsdebat speelt nauwelijks buiten de Randstad'

  • Jan Eikelboom

    verslaggever

  • Jan Eikelboom

    verslaggever

Er zijn twee Nederlanden: het Nederland dat je op de televisie ziet en het Nederland van de dagelijkse realiteit. In het ene Nederland woeden verhitte debatten, lopen de emoties hoog op, staan de meningen recht tegenover elkaar. In het andere Nederland gaan mensen naar hun werk, maken een praatje met de buren en zetten ze zich in voor bijvoorbeeld de plaatselijke voetbalclub.

Dat 'gewone Nederland' zien we nauwelijks terug in de media, omdat wij journalisten 'nieuws' brengen en nieuws is per definitie datgene dat afwijkt. De wereld bestaat uit meer dan alleen nieuws. Daarom zijn we vorig jaar begonnen met de serie De Onderstroom. Hierin gaan we, geheel tegen ons journalistieke instinct in, op zoek naar verhalen die juist geen nieuws zijn, maar die wel de dagelijkse realiteit tonen van de burgers in dit land.

In De Onderstroom doen we steeds twee weken lang verslag vanuit een andere gemeente of wijk. We zoeken steeds een andere regio uit en kiezen doelbewust voor plaatsen die niet of nauwelijks in het nieuws zijn. Tot dusverre waren we in Schiedam, Bergen (NH), Deurne, Almelo, de Bijlmer en Sittard-Geleen.

Nederland maakt zich druk om andere zaken

Wat opvalt: het debat over identiteit en islam dat in de landelijke media domineert, speelt nauwelijks buiten de grote steden. Begin december waren we in Zuidoost-Brabant. Het Eindhovens Dagblad opende met het nieuws dat hulpsinterklazen zich beklaagden omdat ze alle ingewikkelde plotwendingen van het Sinterklaasjournaal niet meer konden uitleggen aan de kinderen. Over de hele Zwarte Pieten-discussie geen woord.

In Almelo spraken we met raadslid Harry de Olde van Partij Vrij Almelo. Hij was naar eigen zeggen door Geert Wilders benaderd om de lokale PVV-lijst te trekken, maar had dit geweigerd. "Die willen het alleen maar over de islam hebben, maar dat speelt hier helemaal niet", aldus De Olde.

In het 'gewone Nederland' maken mensen zich druk om andere zaken. Toen de gemeente Schiedam een rij bomen wilde kappen, zat de raadszaal bomvol bezorgde burgers. Het plan ging van tafel. Inwoners van Bergen (NH) lopen te hoop tegen het nieuwe centrumplan en de aanleg van een nieuw voetbalcomplex. In Deurne wordt geklaagd over de stank van de intensieve veehouderij.

'We worden niet serieus behandeld'

Overal waar we komen, klagen mensen over de overheid. Burgers hebben het gevoel dat ze niet serieus worden genomen door hun gemeente en dat inspraak een wassen neus is, zoals in Sittard-Geleen. Daar vrezen inwoners van de wijk De Baandert dat hun trapveldje plaats moet maken voor een nieuw gezondheidscentrum. "Het is allemaal al bekonkeld", zeggen ze.

Niet alleen burgers hebben het gevoel dat ze worden genegeerd. In Sittard-Geleen stapte de lokale Rekenkamer op, omdat de gemeenteraad de afgelopen vier jaar geen van haar onderzoeksrapporten serieus had behandeld.

Bestuurders hebben het op hun beurt niet makkelijk met al die mondige burgers. Ze wijzen erop dat besturen nu eenmaal keuzes maken is en dat inspraak niet automatisch betekent dat je je zin krijgt. Een wethouder in Bergen (NH) vergeleek burgers met kinderen, die narrig worden als ze hun zin niet krijgen.

Feiten doen ook niet altijd meer ter zake. In de fusiegemeente Sittard-Geleen klagen de bewoners van de kernen Geleen en Born dat ze achtergesteld worden door Sittard. Toen de burgemeester dit op basis van de investeringscijfers tegensprak, kreeg hij de hoon van de bevolking over zich heen onder het motto: 'als wij dat zo voelen, dan is het zo'.

Maar lang niet alle Nederlanders klagen. Integendeel.

Jan Eikelboom

Maar lang niet alle Nederlanders klagen. Integendeel. Wat mij het meest is opgevallen tijdens het maken van De Onderstroom is hoe goed we voor elkaar zorgen in dit land. Overal zijn initiatieven, overal zijn vrijwilligers. Gewone burgers die zich inzetten om de samenleving een stukje leefbaarder te maken.

Zoals Mary Brokken die in probleemwijk Schiedam-Oost een oude bouwkeet omtoverde tot buurtpost, waar nu wekelijks de 'buurthap' wordt geserveerd. Of Monique en Stephan van Baaren die in Almelo een gaarkeuken runnen. De Eethoek biedt twee keer per week een warme maaltijd voor zo'n zestig mensen. Hoewel de twee het zelf ook niet breed hebben, steken zij al hun tijd in dit initiatief.

In Deurne knapten burgers zelf het verwaarloosde stationsterrein op en in Bergen leggen inwoners zélf een glasvezelnet voor breedband-internet aan, omdat het bedrijfsleven en de overheid dat niet doen. Ook dat is Nederland, het 'gewone' Nederland dat je in de media weinig ziet.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl