"Een delict dat maar dertig seconden heeft geduurd, heeft nog steeds enorme gevolgen." Een jongen van 16, die anoniem wil blijven, belandde in de zogeheten Top 600 van criminele jongeren in Amsterdam. "Mensen behandelen je anders. Ik heb echt een stempel."
Hij was meer dan twee jaar geleden, samen met een andere jongen, betrokken bij een straatroof. Er werd gedreigd met een mes en het slachtoffer gaf een iPhone en een iPad af. De jongen van 16 had al een strafblad voor twee andere delicten en kwam zo in de Top 600 terecht.
Voor zijn moeder Diana was het een grote schok. Haar zoon, destijds pas 14 jaar, werd door een arrestatieteam van zijn bed gelicht. Haar andere kinderen kregen daar ook het nodige van mee. "We werden op de vroege ochtend allemaal van ons bed gelicht. Er stond een team van twintig man klaar om binnen te stormen. De stormram stond al klaar."
Diana deed de deur open en dacht dat het team aan het verkeerde adres was. Ze was volledig in de war. "Toen ze mijn huis binnenste buiten keerden, bood ik ze koffie aan. Ik wist me geen houding te geven."
Haar zoon wist wel waarvoor ze kwamen. Hij werd meegenomen en zijn moeder bezocht hem op het politiebureau. "Ik moest het uit zijn mond horen, anders kon ik het niet geloven."
Ik was een kind van 14, maar ik werd behandeld als een grote crimineel.
Het gezin heeft sindsdien te maken gehad met een groot aantal hulpverleners. "Inmiddels wel meer dan twaalf", vertelt de jongen. "Op een gegeven moment waren het er zelfs acht tegelijk. Ik heb echt heel veel instanties gezien."
Hij vindt dat hij door hen niet altijd even goed is aangepakt. "Ik was een kind van 14, maar ik werd behandeld als een grote crimineel. De Top 600-jongeren zijn niet alleen problemen, maar ook kinderen. Je moet er rekening mee houden dat hun brein nog niet helemaal is ontwikkeld."
Spijt
Voor zijn gevoel is hij in de afgelopen tijd erg veranderd, maar wordt dat niet altijd gezien door betrokken instanties. "Ik heb het idee dat ze me nog steeds zien als een klein jochie dat domme dingen doet. Maar ik heb mezelf echt verbeterd."
Ook heeft hij veel spijt van wat hij heeft gedaan. "Ik zie de schade die ik heb aangericht en de fouten die ik toen heb gemaakt. Dat trekt nog steeds aan mij, maar vooral ook aan mijn moeder. Ik heb haar zo hard laten werken."
"Mijn lichaam stond in een overlevingsmodus" zeg moeder Diana. "Ik menstrueerde niet meer en op een gegeven moment lag ik op de brancard met hartklachten op weg naar het ziekenhuis." Terwijl moeder Diana in de ambulance lag, vroeg haar zoon zich af waar hij mee bezig was.
Hij hoopt dat zijn naam ergens dit jaar uit de Top 600 verdwijnt. Hij weet wat hij daarvoor moet doen. "Ik moet uit de problemen blijven en goed presteren op school." Uiteindelijk wil hij een opleiding doen waardoor hij zelf met probleemjongeren kan werken. "Ik wil mijn eigen ervaring inzetten."
'Sluit je ogen niet'
Moeder Diana waarschuwt andere ouders: sluit je ogen niet als je kind ander gedrag vertoont. "Soms leven ouders in armoede en komt hun kind met twee tassen vol boodschappen. Hoe moeilijk het ook is, als je dat aanneemt en je weet niet waar het geld vandaan komt dan kijk je de andere kant op."
Inmiddels zet Diana zich in bij Single Super Mom om andere alleenstaande moeders te helpen. "Met als doel om ervoor te zorgen dat andere moeders zelfredzaam en economisch zelfstandig worden."