Het is een ongekend hoofdpijndossier voor de grootste banken van Nederland. Die moeten zo'n anderhalf miljard euro betalen aan bijna negentienduizend ondernemers die rentederivaten hebben afgesloten. Dat derivaat zou ze beschermen tegen een rentestijging. Maar de rente daalde en toen bleek het derivaat de ondernemers juist geld te kosten.
Deskundigen oordeelden dat de banken de complexe producten nooit op deze manier hadden mogen verkopen. Een commissie van wijze mannen werd ingesteld door de minister van Financiën en kwam in 2016 met een regeling voor de gedupeerde ondernemers.
Maar inmiddels wachten de ondernemers al jaren op hun geld, en de banken moeten keer op keer aankondigen dat er vertraging is. Voor belangenbehartigers is de maat vol. Zij willen een harde deadline voor de compensatie.
"Vooral kleine bedrijven zijn getroffen. Ik zeg geen woorden maar daden. Op 1 juli van dit jaar moet het echt zijn opgelost", zegt belangenbehartiger Hans Biesheuvel van Ondernemend Nederland.
Franklin van Blijdestijn is zo'n gedupeerde ondernemer. Hij wilde zijn modezaak in 2008 uitbreiden en had een miljoenenlening nodig. Hij kwam uit bij de Rabobank. "We kregen heel gunstige voorwaarden en vonden het een prima voorstel. Maar toen kwam de aap uit de mouw: we moesten een rentederivaat nemen. Maar ik wist toen niet eens wat dat was."
Het derivaat kostte Van Blijdestijn uiteindelijk een paar ton. "Dat geld verwacht ik ook terug te krijgen."
Het is een ingewikkeld proces en monnikenwerk.
Het gaat bij de Rabobank om ruim tienduizend getroffen ondernemers. Daarvan zijn tot nu toe slechts 167 dossiers afgewikkeld. De bank heeft er een grote kluif aan: een team van ruim 350 medewerkers en nog eens zo'n 100 bij lokale banken, zit op de afwikkeling.
"Het is een ingewikkeld proces en monnikenwerk", zegt Laurent van den Nouwland, programmadirecteur rentederivaten Rabobank. "We moeten terug in de tijd en alle documenten verzamelen. Dat zijn 750 documenten per klant."
De bank heeft zelfs ruimtevaart-wetenschappers ingehuurd die rekenmodellen ontwikkelen. "Dat complexe rekenwerk kost veel tijd. Het moet ook zorgvuldig gebeuren als we het goed willen doen voor onze klanten."
En ook bij ABN AMRO zullen er dit jaar ruim vierhonderd man aan de herbeoordeling van de rentederivaten werken van ruim zevenduizend klanten.
Die kleine bedrijven zitten echt in de problemen door deze zaak.
Beide banken beloven om voor het einde van het jaar alle gedupeerden een herstelaanbod te doen. Maar voor belangenbehartiger Biesheuvel is dat niet voldoende: morgen tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer legt hij zijn eis voor de deadline neer. "Die kleine bedrijven met grote schulden kunnen nu geen investeringen doen. Ze zitten echt in de problemen door deze zaak."
Maar Van den Nouwland vreest voor nog meer druk. "Dat gaat ten koste van de zorgvuldigheid. Ik wil de balans bewaren. Straks moeten we het kader voor een tweede of derde keer uitvoeren. Daar is de klant ook niet mee gediend."