Storm boven de Vinkeveense Plassen
Aangepast

Rol van slachtoffers groeit in rechtszaken

Slachtoffers lijken een steeds grotere rol te krijgen in rechtszaken. Dat komt door het sinds vorig jaar uitgebreide spreekrecht.

Slachtoffers en nabestaanden van ernstige misdrijven mogen nu in de rechtszaal vertellen welke straf een verdachte volgens hen moet krijgen. Eerst mochten zij alleen aangeven wat de gevolgen van het misdrijf voor hen zijn geweest.

Regelmatig gebruikt

Er wordt regelmatig gebruik gemaakt van het uitgebreide spreekrecht. Zo ook in de zaak van een dodelijk bootongeluk op de Vinkeveense Plassen.

Arnoud H. ramde in augustus 2014 met zijn speedboot een sloep met daarin vier vrienden uit Leusden. Twee van hen waren op slag dood. De andere twee overleefden het. H. voer na het ongeluk door. Later bleek dat de schipper drie keer de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed had.

De moeder van een van de slachtoffers, Linda Maas, maakte gebruik van het nieuwe spreekrecht. Advocaat Richard Korver verdedigde haar belangen en die van enkele andere nabestaanden. Hij stond tegenover advocaat Bart Nooitgedagt, die verdachte H. verdedigde.

Het proces zou in dienst van het slachtoffer moeten staan.

Richard Korver, advocaat nabestaanden Vinkeveense Plassen

Korver noemt de uitbreiding van het spreekrecht "principieel juist en nuttig." Alleen al omdat het OM volgens hem vaak niet hetzelfde wil als het slachtoffer. "Het proces zou in dienst van het slachtoffer moeten staan. Die moet recht worden gedaan. De rechtbank moet aan dat belang meewerken."

Lang niet alle slachtoffers willen gebruik maken van het recht, zegt Korver. "Maar de mensen die dat doen, doen dat heel bewust. Ze zijn blij dat ze het woord mogen doen."

Inspraak

Het gaat er niet om dat de slachtoffers en nabestaanden precies krijgen wat ze willen, denkt Korver. Hij maakte vaak mee dat cliënten er begrip voor hebben als de rechter niet helemaal in hun eisen meegaat. Zo had hij een cliënt die zich uitsprak voor zeven tot tien jaar gevangenisstraf met tbs, en er begrip voor had dat de rechtbank alleen tbs oplegde.

Het gaat erom dat de slachtoffers inspraak hebben. "Over het algemeen vind ik dat het spreekrecht de acceptatie van de rechtsstaat verhoogt. Het is goed als de rechtsstaat de slachtoffers serieus neemt."

Dat slachtoffers nu ook zelf aanvullend bewijs mogen aandragen, vindt Korver ook een goede zaak. Hij haalt de rechtszaak over het ongeluk op de Vinkeveense Plassen aan. "Toen hebben we achterhaald dat de sluizen die dag langer open waren vanwege de Gay Pride, en dat het daardoor druk was op het water. Het OM was daar niet aan toegekomen."

Ik waarschuw al jaren voor de toegenomen emotie in de rechtszaal.

Bart Nooitgedagt, advocaat Arnoud H.

Bart Nooitgedagt, advocaat van Arnoud H., was jarenlang voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten. Hij is niet tegen het spreekrecht, maar wel kritisch op de uitbreiding ervan.

Nooitgedagt vindt het belangrijk dat de neutraliteit van het strafproces wordt behouden. "Ik waarschuw al jaren voor de toegenomen emotie in de rechtszaal. Daardoor dreigt er vervuiling van het strafproces."

In tranen

Hij herinnert zich een zaak waarin zijn cliënt werd aangeklaagd. "Toen was zelfs een raadsheer in tranen door het spreekrecht. Uiteindelijk kreeg mijn cliënt een in mijn ogen te lange celstraf. Ik heb me altijd afgevraagd of dit met het spreekrecht te maken had. Volgens mij was de zaak namelijk een dubbeltje op z'n kant."

Bovendien kunnen te hoog oplopende emoties in de rechtszaal ook belastend zijn voor de slachtoffers, denkt hij. "Zij kunnen emotionele schade oplopen als ze door de advocaat van de verdachte worden verhoord."

Reportage: is het spreekrecht een zegen voor de rechtspraak?

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl