Vier dagen voor de verkiezingen draait de Duitse economie uitstekend. De werkloosheid is lager dan vier procent en Bondskanselier Angela Merkel heeft een begrotingsoverschot van maar liefst 24 miljard euro.
Toch profiteert lang niet iedereen daarvan: een op de zes Duitsers wordt door armoede bedreigd. De sociaal-democratische SPD van Martin Schulz heeft sociale rechtvaardigheid tot belangrijk verkiezingsthema uitgeroepen en hoopt daarmee Merkel van de troon te stoten.
Slecht pensioen
Want hoewel de werkloosheid in Duitsland erg laag is, hebben veel mensen werk waarbij ze maar net genoeg verdienen om een gezin te onderhouden. En wie niet zijn hele leven een goed salaris heeft verdiend, heeft ook een slecht pensioen.
Duitsland kent geen AOW, mensen bouwen hun pensioen zelf op. Dit betekent dat mensen die langdurig werkloos zijn geweest, een laag loon hadden of parttime hebben gewerkt, na hun vijfenzestigste in de problemen komen.
Bremerhaven, waar veel werkgelegenheid in de haven verloren is gegaan, is de armste stad van Duitsland. Eén op de tien mensen is afhankelijk van de voedselbank, één op de drie kinderen groeit op in armoede. Met een werkloosheidspercentage van dertien procent merken de mensen weinig van de economische groei onder Merkel.
Kevin Appelhoff was lang werkloos maar werkt nu als zzp'er. "We redden het door spaarzaam te zijn en hard, hard te werken." Hij werkt samen met zijn vrouw Nicole negen tot tien uur per dag in zijn eigen schoonmaakbedrijf. "Ook in het weekend." Omdat de tarieven voor het werk zo laag liggen, verdienen ze nauwelijks genoeg om rond te komen.
De groep mensen met een gering inkomen maakt zich veel zorgen over de toekomst. De SPD slaagt er echter niet in om deze kiezers voor zich te winnen, omdat de partij - ook al vocht ze voor een reeks verbeteringen als het minimumloon - zelf verantwoordelijk was voor verschillende oorzaken van de armoede. En dat zijn mensen niet vergeten.
Andrea Lass werkt bij de voedselbank in Bremerhaven en verdient het minimumloon van 9 euro per uur. Ze kan er nauwelijks van rondkomen: "Het gaat vaak over banen in de campagnes, maar er verandert weinig. Ik weet niet op wie ik ga stemmen. Voorheen stemde ik nooit, nu moet ik het nog bepalen."
Ik zou willen dat we concreter over armoede praten.
"Alleen als er nieuwe cijfers zijn, wordt er weer over armoede gesproken. Dan volgt er even verontwaardiging, maar daarna gebeurt er niets", zegt hoogleraar en armoede-deskundige Georg Cremer. Hij schreef een boek over de armoede in zijn land en was lange tijd baas van Caritas, de grootste hulporganisatie voor armenzorg.
"Ik zou willen dat we concreter over armoede praten. Wat kunnen we doen zodat minder kinderen falen op school? Hoe kunnen we de bijstand verbeteren? Of wat moeten we doen voor de ouderen?"
"Duitsland moet zich op de hoofdrisicogroepen concentreren. Dat zijn langdurig werklozen en in toenemende mate ook ouderen. Ook kinderrijke families, kinderen met drie of meer kinderen zijn een risico", aldus Cremer.
Maar hij ziet ook een probleem. "En dat is dat mensen onder sociale rechtvaardigheid verschillende dingen verstaan", zegt Cremer. "Het midden vindt het niet rechtvaardig om meer belasting te betalen. Die mensen hebben niet de zorgen van de mensen die weinig verdienen. Het midden is namelijk tevreden. En net als in andere landen, bepaalt ook in Duitsland het midden de uitslag van de verkiezingen."
