Cassini bij de ringen van Saturnus
Aangepast

Cassini 'de dinosauriër' onder de ruimtemissies is uitgevlogen

De planeet die hij bestudeerde werd ook zijn ondergang: ruimtesonde Cassini is na een verblijf van twintig jaar, met een kamikazemissie in de ruimte vernietigd door de dampkring rond Saturnus.

De brandstof van Cassini was bijna op. Daarom besloot ruimtevaartorganisatie NASA om hem gecontroleerd te laten verbranden, om te voorkomen dat hij zou neerstorten op een van de manen en die zou vervuilen.

In totaal legde Cassini bijna 8 miljard kilometer af, maakte 300 rondjes om Saturnus en verzamelde 453.000 foto's en 635 gigabytes aan data. "Cassini is nu onderdeel van de planeet die hij bestudeerde. Bedankt voor alle wetenschappelijke ontdekkingen", twitterde NASA.

Cassini 'de dinosauriër' onder de ruimtemissies is uitgevlogen

Saturnus als lievelingsplaneet

De ruimtesonde werd in 1997 gelanceerd en kwam in 2004 in een baan om Saturnus. De Huygens-lander, die op de sonde was meegereisd, bereikte in 2005 de maan Titan. Cassini en Huygens zijn van onschatbare waarde geweest voor de wetenschap.

Een van de vele ontdekkingen van Cassini is dat op Enceladus, een maan van Saturnus, leven mogelijk is. Op de maan Titan vond de Europese Huygens-sonde zeeën van methaan en bewijs voor een ondergrondse oceaan. Ook ontdekte Cassini nieuwe ringen en manen rond Saturnus.

Wetenschapsjournalist Govert Schilling noemt Saturnus zijn lievelingsplaneet. "Als vijftienjarig scholiertje zag ik in 1972 Saturnus voor het eerst via een telescoop in de achtertuin van een vriendje. Dat was zo mooi om te zien. Vanaf dat moment ben ik definitief gevallen voor de sterrenkunde", zei hij gisteravond in 'Met het Oog op Morgen'.

Cassini was echt de dinosauriër onder de ruimtemissies.

Govert Schilling, wetenschapsjournalist

"De Cassini, ongeveer zo groot als een klein personenbusje met een gewicht van zo'n 6000 kilo, was echt de dinosauriër onder de ruimtemissies", aldus Schilling. "Vroeger bouwden ze die dingen altijd zo groot, want er moest veel apparatuur en instrumenten mee. Tegenwoordig zijn al die instrumenten veel kleiner."

Het was destijds dan ook een enorme opgave om Cassini voldoende snelheid mee te geven om Saturnus te kunnen bereiken, zegt Schilling. "Als je eenmaal snelheid hebt in de ruimte, dan blijf je met die snelheid ook doorvliegen. Er is daar geen weerstand. Maar krijg zoiets maar eens op snelheid."

Behalve een zware raket, gebruikte NASA daarom ook nog een trucje. "Ze hebben Cassini twee keer langs planeet Venus en een keer langs de aarde laten vliegen. Bij die scheervluchten kreeg hij door de zwaartekracht een flinke zwieper. Zo kon hij via Jupiter helemaal naar Saturnus gaan."

  • NASA
    Cassini bij de ringen van Saturnus
  • NASA
    De route die Cassini rond Saturnus gevlogen heeft
  • NASA
    De ringen van Cassini in infrarood
  • NASA
    Saturnus als 'juweel van het zonnestelsel'

De grootste maan van Saturnus, Titan, werd in de zeventiende eeuw ontdekt door de Nederlander Christiaan Huygens. "We wisten daar niet zoveel van, behalve dat die maan een heel dikke dampkring heeft met een smoglaag waar je niet doorheen kan kijken", aldus Schilling.

Maar de Huygens-lander, die op Cassini meeliftte, had radarapparatuur bij zich zodat die door die laag heen kon kijken en het oppervlak kon bestuderen. Op de beelden die Hugens in 2005 tijdens zijn afdaling maakte, werden heel bijzondere dingen ontdekt.

"Titan is de enige maan in het zonnestelsel waar je op het oppervlak kunt zwemmen en varen", zegt Schilling. "Niet in water, want het is daar 180 graden onder nul dus dat is bevroren, maar in vloeibaar methaangas. Als je dat heel sterk afkoelt, wordt het een vloeistof."

Hij noemt Titan "de natte droom van elke sciencefictionauteur". "De meren en zeeën zijn van vloeibaar methaan. Het regent er, er zijn onweersbuien, maar er komt geen water uit de dampkring, maar koolwaterstoffen. Het is echt fascinerend."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl