Wie is verantwoordelijk voor de ontvoering van Spoorloos-verslaggever Derk Bolt en zijn cameraman Eugenio Follender? Latijns-Amerikadeskundige Edwin Koopman houdt het erop dat de Ejército de Liberación Nacional, ofwel het Nationaal Bevrijdingsleger ELN achter de kidnapping zit.
Precies een jaar geleden werd de Spaanse correspondente Salud Hernandez-Mora door ELN ontvoerd. "Als journalist kende iedereen me. Ze wisten heel goed met wie ze van doen hadden. Van het Vaticaan tot aan de lokale priesters is er druk uitgeoefend dat ze me moesten laten gaan", vertelt Hernandez-Mora aan Nieuwsuur.
Toen ze werd gekidnapt moest ze al haar kleren uittrekken. "Ze nemen je alles af. Ze zijn doodsbang dat je ergens een zendertje hebt zitten."
Geen politie
De ontvoering van Bolt en Follender gebeurde in het plaatsje El Tarra, in het departement Norte de Santander. Een onderdeel van de gevaarlijke regio Catatumbo in het noorden van Colombia, grenzend aan Venezuela.
"Het is een van de gebieden in het land met de meeste drugs. ELN kan via de grens met Venezuela het land in en uitgaan wanneer ze willen. De staat doet niets. Er is geen politie, geen leger, geen staat", zegt Hernandez-Mora.
Omdat ik een vrouw ben, hielden ze rekening met me. Ik deed ze denken aan hun moeders.
Het gebied staat bekend om zijn wetteloosheid. De wegen zijn zeer slecht begaanbaar. ELN heeft er veel invloed. "Ik moest elke dag lange afstanden lopen. Elke dag naar een andere plek. Altijd met zwaarbewapende mensen om je heen. Ze zijn altijd bij je", vertelt Hernandez-Mora.
De ontvoerde journaliste moest ook 's nachts door berggebied lopen. "Over smalle paadjes, met af een toe een ezel. Je zag geen hand voor ogen."
Programmamaker Bolt heeft veel ervaring met reizen in Colombia. Hij bezocht het land meer dan 400 keer in de 25 jaar dat hij Spoorloos maakt. In 2003 zouhij ook al eens naar het onherbergzame gebied reizen, maar daar zag hij toen vanwege de onveiligheid van af.
Koopman: "Net als de FARC verdienen de rebellen van de ELN nu hun inkomsten met criminaliteit, drugshandel en ontvoeringen." Toch heeft Koopman ook enige twijfel. "Losgeld is een voor de hand liggende reden, maar het kan de ELN ook gaan om publiciteit", zegt hij. "Of het kan domweg een vergissing zijn."
Geen hoge prijs
Hij houdt dan ook hoop op een goede afloop. "ELN is van oorsprong een christelijke bevrijdingsbeweging. De Katholieke kerk probeert nu ongetwijfeld weer met ze te onderhandelen." En omdat het om journalisten gaat, verwacht Koopman geen ingewikkelde deal. "Omdat op journalisten in Colombia geen hoge prijs staat."
Voor Hernandez-Mora liep het goed af, ze werd na zes dagen vrijgelaten. "Omdat ik een vrouw ben, hielden ze rekening met me. Ik deed ze denken aan hun moeders. Ik werd goed behandeld."
