Ben je voor of tegen een nieuw referendum over de Schotse onafhankelijkheid? Het is de vraag die iedereen elkaar stelt in Schotland. Volgende week zijn de Britse presidentsverkiezingen, waarmee premier Theresa May haar mandaat wil vergroten voor de brexit. Maar voor de Schotten is het vooral een stem voor of tegen een onafhankelijk Schotland.
Nog voordat de Britten voor een brexit stemden, was de Schotse premier Nicola Sturgeon er heel duidelijk over: bij 'nee tegen de EU' komt er een nieuw onafhankelijkheidsreferendum. Een meerderheid van de Schotten stemde tegen een brexit. Daarom wil Sturgeon het nu opnieuw proberen.
Op het nippertje
Het referendum moet plaatsvinden tussen het najaar van 2018 en het voorjaar van 2019. "Dan zal duidelijk worden wat het vertrek uit de Europese Unie Schotland heeft gekost. En kunnen wij aan de Schotten vragen of ze bij het Verenigd Koninkrijk willen blijven of niet", zegt Chris Law van de Scottish National Party (SNP).
De partij verloor in 2014 op het nippertje het onafhankelijkheidsreferendum. Maar de brexit werpt een heel nieuw licht op zaak. "Ik wil onafhankelijk worden. De vorige keer had ik 'ja' gestemd, maar ging het niet door. Maar als we nog een keer stemmen zal Schotland onafhankelijk worden", vertelt een SNP-stemmer.
Leuk dat je nationalistisch en trots bent op je land, maar economisch gezien redden we het niet alleen.
Maar niet iedereen ziet een onafhankelijk Schotland zitten. Veel bedrijven hebben last van de onzekerheid rond de brexit en willen niet nog een periode van instabiliteit.
Ook niet Ian en Fergus Niven, vader en zoon runnen een boerenbedrijf en willen dat de Schotse regering zich neerlegt bij het vorige referendum. "Die uitslag moeten we accepteren. Leuk dat je nationalistisch en trots bent op je land, maar economisch gezien redden we het gewoon niet alleen", zegt vader Ian.
"Stabiliteit geeft ons zekerheid over de koers van het land. Bij instabiliteit geven onze klanten minder geld uit", vult zoon Fergus aan.
De vraag of Schotland onafhankelijk moet worden, heeft ook de politiek keuze van veel Schotten veranderd. Stemmen op de Conservatieven was in Schotland jarenlang not done. De partij stond voor het grote geld, de machthebbers in Londen en voor Margareth Thatcher.
Maar de Conservatieve Partij is tegen een nieuw onafhankelijkheidsreferendum en dat trekt stemmen. "In het verleden hielden mensen geheim dat ze op ons stemden. Ze werden de 'verlegen Tory's' genoemd en durfden dat ook niet toe te geven", zegt Eric Wooldridge van het campagneteam. "Maar nu zeggen mensen ik sta volledig achter je."
Dat komt volgens Woodridge door het onafhankelijkheidsreferendum. "Vroeger was het links tegenover rechts en socialistisch tegenover conservatief. Nu draait het alleen om de Unie-kwestie. Je standpunt daarover bepaalt de rest."
