Het heeft Joop Munsterman twee jaar aan publieke stilte en zelfreflectie gekost om zijn periode bij FC Twente op een rijtje te zetten. "Eigenlijk was mijn tijd na het kampioenschap voorbij", vertelt de oud-voorzitter nu in een exclusief interview aan Nieuwsuur.
Munsterman wilde FC Twente naar Europees topniveau brengen, maar het leidde bijna tot de ondergang van de club. Na zijn vertrek als voorzitter kwamen er schimmige constructies aan het licht. De KNVB voelde zich misleid en de club ontkwam op het nippertje aan een verplichte degradatie naar de eerste divisie.
Hij scheef er het boek Rood Bloed over, dat deze week verschijnt. Hierin beschrijft hij de opkomst en bijna-teloorgang van de voetbalclub uit Enschede. Dat ging niet zonder slag of stoot. Delen van het boek lekten uit.
In het boek is Munsterman kritisch op zichzelf. "Met dit boek pleit ik mezelf niet vrij. In zeker 39 passages trek ik het boetekleed aan. Ik had de behoefte om een compleet verhaal te vertellen over de situatie zoals die bij FC Twente is ontstaan. Dat kost tijd. Om naar jezelf te kijken, om geconfronteerd te worden met de periode."
Na dik 360 bladzijden en maanden van overpeinzingen, is Munsterman er nog steeds voor zichzelf niet uit met wat voor gevoel hij terug kijkt op zijn periode bij FC Twente. "Het is moeilijk om te zeggen of vreugde of verdriet overheerst in mijn herinneringen aan twaalf jaar voorzitterschap. Er is zoveel gebeurd. De balans heb ik nog steeds niet opgemaakt."
Klinkend kampioenschap
De Champions League-deelname, bekerwinst, het kampioenschap van 2010, de bouw van een nieuw stadion en het aantrekken van topspelers kan Munsterman een aardig lijstje hoogtepunten opsommen."Mijn beginperiode was geweldig, maar die laatste periode raakt me natuurlijk toch wel", vertelt hij.
Die laatste periode liep van 2010 tot 2015 en begon met een klinkend kampioenschap, maar langzaam steeds grauwer werd. Financieel en bestuurlijk glijdt de club af. FC Twente komt regelmatig negatief in het nieuws en de financiën lopen terug.
De club leeft boven zijn stand; dure spelers worden aangetrokken, die topsalarissen krijgen. Op allerlei manieren wordt gegoocheld met geld om de ambities bij te benen.
Meest in het oog springend zijn de 'wurgdeal' met investeringsfonds Doyen, de schimmige 'Cyprus-constructie', betalingen aan zaakwaarnemers en bestuursleden die geld in spelers steken.
Mijn grootste fout is dat ik de negatieve dynamiek in de bestuurskamer niet goed heb ingeschat.
Na twee jaar van "alles op een rijtje zetten" kent Munsterman de zere plek: het bestuur van Twente. Of beter; de oorlog binnen de muren van de bestuurskamer in de periode na het kampioenschap.
"Mijn grootste fout is dat ik de negatieve dynamiek in de bestuurskamer niet goed heb ingeschat", doelt Munsterman op de twee kampen die waren ontstaan binnen de Twente-top.
Slagenkuil zonder regie
Hij omschrijft de bestuurscultuur als een slangenkuil waarbij de regie zoek was. Bestuurders verweten elkaar belangenverstrengeling, opereerden solistisch of zaten aan de bestuurstafel te foeteren over deals. Diezelfde bestuurders hielden elkaar ook in een wurggreep door eigen geld in de club te steken.
"Op een gegeven moment was de houding: wie betaalt, die bepaalt", blikt Munsterman terug. "In de Raad van Commissarissen hadden we allemaal succesvolle ondernemers, zonder echte hiërarchie. Iedereen had een eigen kijk op het geheel. De kunst was om dat bij elkaar te houden en daar ben ik niet in geslaagd."
Je bent kampioen, waar je al die jaren aan hebt gewerkt. Na het zuur wil je ook een beetje zoet.
Met de kennis van nu weet Munsterman: een voetbalvoorzitter heeft een houdbaarheidsdatum van hooguit zeven jaar. Ga je te lang door, dan gaat de rek eruit. In zijn geval merkte hij een zekere Munsterman-moeheid.
"Ik had beter moeten beseffen dat na het behalen van het kampioenschap de club totaal veranderde. Op dat moment had ik moeten weten dat mijn tijd voorbij was."
Toch bleef hij nog jaren aan. "Je bent kampioen, waar je al die jaren aan hebt gewerkt. Je speelt Champions League. Na het zuur wil je ook een beetje zoet. Kort daarna kwam het dak-drama en een financiële crisis. Als je dan weggaat, neemt iedereen je dat kwalijk."
Spijt voor de supporters
De oud-voorzitter heeft spijt dat hij is doorgegaan. "Twente werd een andere club, het werd publiek bezit. Daar hoorde ander bestuur bij met een andere bestuursvorm."
Of hij iemand excuses verantwoord is? "Nee, naar mijn beste eer en geweten heb ik de club geprobeerd te dienen. Er is gebeurd wat er is gebeurd, maar ik zou niet weten aan wie ik dan specifiek mijn excuses zou moeten aanbieden. Ik vind het wél spijtig voor de supporters."