De Westerse democratie staat onder druk. Burgers voelen zich niet gehoord. In Ierland poogt de Citizens’ Assemblee, een burgertop, daar verandering in brengen.
De top - van burgers en een onafhankelijke voorzitter - buigt zich over grote politieke vragen. Het experiment is een poging om burgers meer bij de politiek te betrekken, en creatievere oplossingen te verzinnen voor ingewikkelde politieke problemen.
Want net als in andere Westerse landen, is ook in Ierland het vertrouwen in de politiek niet groot.
In het Ierse Malahide komen sinds december iedere maand 99 Ieren uit het hele land samen om de regering te adviseren over abortuswetgeving, het klimaat en de vergrijzing. Het is de tweede keer dat de Ierse regering zo’n burgertop heeft geïnitieerd.
Tom Arnold zat de eerste top voor en kijkt daar tevreden op terug. "Wij werden door de regering serieus genomen, ook al zijn lang niet al onze aanbevelingen overgenomen. Maar wij hebben er bijvoorbeeld voor gezorgd dat er in 2015 een referendum over het homohuwelijk kwam."
De Westerse democratie beleeft moeizame tijden.
"Een burgertop is geen wondermiddel", reageert de Ierse politicoloog David Farrell. "Het is een interessant experiment om de democratie te innoveren en te onderzoeken of er andere manieren zijn voor democratische processen."
Farrell vindt experimenten als het Ierse noodzakelijk. "De westerse democratie beleeft moeizame tijden. Kijk maar naar de Brexit en Trump. Wellicht kan een experiment als de Citizens’ Assembly een aanjager zijn om nieuwe manieren te vinden om een democratie te runnen."
Parlementslid Brid Smith, van de socialistische partij People before Profit, vindt dat soort argumenten onzin. "We hebben toch al een gekozen parlement? Waarom heb je deze burgertop nodig? Waarom roept het kabinet geen referendum uit als ze iets wil weten van het volk?"
Abortus
Smith is bang dat de burgertop alleen is bedoeld als vertragingstactiek. "Ik vind het prima als burgers adviezen geven, maar doe het dan niet over zo’n controversieel onderwerp als abortus. Bovendien duurt het zo nog langer voordat Ierse vrouwen eindelijk in eigen land een abortus kunnen krijgen als zij dat willen."
Voormalig voorzitter Arnold is het niet met haar eens. Al vindt hij abortus wel een ‘tricky onderwerp’. "Maar het is in ieder geval wel een mooi afgebakend onderwerp. Dat geldt niet voor de vergrijzing of het klimaat. Ik verwacht niet dat daar veel uit gaat komen."
Minder betrokkenheid
Smith’s argument dat er al een gekozen parlement is om politieke beslissingen te nemen, wuift hij weg. "Inderdaad is een parlement is ook een soort van assemblee van burgers. Maar dan wel eentje met weinig bewegingsvrijheid vanwege de partijpolitieke discipline en veel minder betrokkenheid van het gewone publiek."
Voor de zomer moet de Ierse burgertop met adviezen komen over de huidige abortuswetgeving. De 99 burgers zullen nog vijf weekenden bijeen komen.
