Het is een Groningse uitdrukking: kort voor de kop. Ofwel: zeggen waar het op staat. Het is de titel van een kritisch rapport dat onlangs verscheen over Oost-Groningen. Het gaat niet goed met het gebied, en dat moet veranderen.
De afgelopen decennia zijn tientallen miljoenen aan overheidsgeld in het gebied gepompt, maar resultaat heeft het niet opgeleverd. Ook probeerde Den Haag tevergeefs bedrijven te verleiden om naar Oost-Groningen te gaan. Nu is er een nieuw initiatief: met steun van twee gebiedsregisseurs wordt ingezet op het lokale bedrijfsleven.
Oost-Groningen kampt al decennialang met een moedeloos stemmende combinatie van hoge werkloosheid en krimp. In het gebied zitten 10.000 mensen zonder werk. De jeugdwerkloosheid is in sommige plaatsen gestegen tot 25 procent.
Wie hogerop wil, vertrekt naar de stad Groningen of de Randstad. Veel woningen in onder meer Finsterwolde staan langdurig leeg. Die neerwaartse spiraal moet worden doorbroken.
Dat moet nu gebeuren door een combinatie van realiteitszin en wensdenken. Lokale ondernemingen worden in die nieuwe aanpak beschouwd als wenkend perspectief.
Bedrijven met potentie die zijn geworteld in het gebied zijn essentieel voor een hoopvolle toekomst. En dat is een cultuuromslag.
We moeten zorgen dat we niet afhankelijk zijn van Den Haag.
"Het grote verschil is dat we nu inzetten op kleinere hoeveelheden mensen. Als we er tien, twintig of dertig banen bij krijgen is dat mooi meegenomen. De inzet is om vanuit de kleinschaligheid groter proberen te worden", zegt SP-wethouder Kees Swagerman van gemeente Oldambt.
Volgens gebiedsregisseur Gerard Kremer is het belangrijk dat Oost-Groningen onafhankelijk wordt. "Er zijn natuurlijk vanuit Den Haag de nodige banen hierheen gebracht, maar die zijn ongeveer in diezelfde snelheid teruggetrokken."
Sociale werkplaatsen
Na de sluiting van de grote fabrieken in de jaren 60 van de vorige eeuw werden veel werklozen aan het werk gezet in sociale werkplaatsen, die sindsdien de grootste werkgever van Oost-Groningen zijn.
"Op zich prima dat die mensen toen zo zijn opgevangen. Maar op dit moment vinden we dat mensen in echte bedrijven moeten werken met echte collega's", zegt Kremer.
Den Haag heeft 18 miljoen euro beschikbaar gesteld. Het geld is bedoeld om de sociale werkplaatsen af te bouwen en de economische bedrijvigheid aan te jagen.
Het recyclingbedrijf Virol in Oost-Groningen is daar een voorbeeld van. Bij het bedrijf werken veel werknemers die vroeger op de sociale werkplaatsen werkten.
Deze stap is voor Virol niet vanzelfsprekend, zegt directeur Henk Bos. "Ondernemers hebben wel iets nodig om het op gang te brengen. Er is politieke wil nodig om er samen met ondernemers en het onderwijs er iets moois van te maken. Maar je moet ook geholpen worden om deze mensen te begeleiden. Daar kunnen die financiële middelen bij helpen."