Een paar uur nadat de grote politieactie in de Parijse voorstad Saint-Denis was afgerond, kwamen Franse media met het bericht dat ook het brein achter de aanslagen is gedood: de 27-jarige Belg Abdelhamid Abaaoud.
Hij wordt gezien als aanstichter van veel van de Europese terreuraanslagen dit jaar. Hij zou de hand hebben gehad in de aanslagen in Parijs, maar ook in de verijdelde aanslag in de Thalys in augustus en in verijdelde aanslagen in de Belgische plaats Verviers in januari.
De Franse procureur-generaal wilde de dood van de terrorist nog niet bevestigen. De lichamen van de doden zijn zo ernstig verminkt dat identificatie nog niet mogelijk is. Hij zei wel dat de terreurcel die werd opgerold, klaarstond om nieuwe aanslagen te plegen.
In Nieuwsuur een gesprek met terreurdeskundige Beatrice de Graaf die meer vertelt over hoe de terroristen zijn georganiseerd en hoe ze te werk gaan.
Voor de bestrijding van de terroristen maakt het nogal uit of ze een centraal geleide club vormen of een rommelige coalitie van mensen die onderling om de macht concurreren.
Bijvoorbeeld het bombarderen van Raqqa heeft weinig zin als de IS-leiding makkelijk kan verhuizen. Het kan ook zijn dat individuele terroristen door het plegen van gruwelijke aanslagen hogerop willen komen binnen IS.
Meer bevoegdheden
Op andere plekken in Frankrijk waren ook politieacties. Sinds de noodtoestand is uitgeroepen, heeft de Franse politie de mogelijkheid om zonder reden invallen en huiszoekingen te doen en mensen en auto's staande te houden. Normaal gesproken is daar een verdenking of een andere juridische basis voor nodig.
Het gevaar bestaat dat onder druk van de geweldsdreiging en de angst in de samenleving er meer bevoegdheden worden gegeven aan politie, justitie en militairen. In de VS werd na de aanslagen van 9/11 de Patriot Act aangenomen, een wet waardoor de overheid meer bevoegdheden kreeg om informatie te vergaren.
Er kwam veel kritiek op, omdat velen vonden dat de vrijheid en de burgerrechten van de Amerikaanse bevolking erdoor werden beperkt. Een veelgehoord argument om de Act toch te rechtvaardigen was dat het leven zonder angst het belangrijkste burgerrecht is.
Angst
De angst in de samenleving lijkt nu heviger dan na de aanslag op Charlie Hebdo. Toch leren mensen volgens psycholoog Jaap van Ginneken leven met de dreiging.
De mensen raken hieraan gewend, hoe raar het ook klinkt.
"Na een paar dagen is het tijd om zakelijk en nuchter te zijn. De aanslagen staan nog helder op ons netvlies en mensen laten zich emotioneel mobiliseren door de media en wat anderen zeggen. Tegelijkertijd gaat het gewone leven door. Dat houdt elkaar in evenwicht."
Dat heeft volgens de psycholoog vooral met gewenning te maken. "Het recente geweld in Parijs is de twaalfde aanslag op onschuldige burgers in de laatste vijftien jaar in de westerse wereld. De mensen raken hieraan gewend, hoe raar het ook klinkt."
Oorlogstaal
De 'oorlogstaal' van onder anderen de Franse president Hollande en premier Rutte na de aanslagen betekent dan ook geen kantelpunt, denkt Van Ginneken. "Hoewel we allemaal voelen dat het zo niet verder kan, is het nog maar de vraag of zo'n uitspraak consequenties heeft. Er zullen niet meteen militairen worden gestuurd. Dat rijpingsproces van zo'n beslissing zal heel lang in beslag nemen. We moeten nog maar zien hoe dat gaat."