Onlangs maakte minister Jet Bussemaker haar cultuurplannen bekend voor de periode vanaf 2017. Er kwamen positieve reacties uit het culturele veld. Geen extra bezuinigingen en opluchting over een minister die de kwaliteit van kunst weer centraal stelt. Vandaag maakte adviesbureau Berenschot echter tegenvallende cijfers bekend.
In Nieuwsuur reacties van onder anderen. Marc van Warmerdam van Orkater en Roelof Kieft van het Residentie Orkest.
Je kunt heel veel oplossen met fantasie, creativiteit en inzet, maar voor sommige dingen heb je gewoon geld nodig. Anders is de kwaliteit niet te handhaven.
"De ergste klap moet nog komen. Maar de toon is beter, dat is een feit," zegt Marc van Warmerdam, zakelijk leider van theatergezelschap Orkater. "Dat de regering de cultuur weer serieus neemt is goed. Maar er wordt voorbijgegaan aan een aantal problemen die sinds de bezuinigingen spelen."
Zo neemt bij de podiumkunsten het aantal zzp-ers, stagiaires en vrijwilligers toe en is de repetitietijd steeds korter. Dat leidt tot minder kwaliteit. "Bovendien is er uit de particuliere sector nauwelijks meer geld te halen doordat ons een negatief imago is toegebracht", stelt Van Warmerdam.
"Je kunt heel veel oplossen met fantasie, creativiteit en inzet, maar voor sommige dingen heb je gewoon geld nodig. Anders is de kwaliteit niet te handhaven."
In 2011 kondigde toenmalig staatssecretaris voor cultuur Halbe Zijlstra (VVD) onomwonden een jaarlijkse bezuiniging op subsidies aan van tweehonderd miljoen. De cultuurwereld reageerde met protesten en een ‘Schreeuw voor Cultuur’. Maar met termen als ‘subsidieslurpers’ leek opeens het hele culturele veld in een kwaad daglicht te staan.
Bezuinigen
Vandaag maakte Bastiaan Vinkenburg van adviesbureau Berenschot in het Concertgebouw cultuurcijfers bekend. "De bestedingen van het Ministerie van OCW aan cultuur zijn ten opzichte van 2010 in totaal 225 miljoen euro per jaar minder. Dat betekent een afname van 24 procent in 2013 ten opzichte van 2010. En de grootste klap komt nog als de gemeentes verder gaan bezuinigen."
Gemeentes zijn de grootste financier voor het culturele veld. Zij nemen 65 procent van de totale uitgaven voor cultuur voor hun rekening, terwijl het rijk zo’n 30 procent betaalt en de provincies vijf procent. Het credo luidt al jaren ‘cultureel ondernemerschap’, maar dat gaat de cultuursector niet redden, denkt Vinkenburg: "De totale inkomsten zijn minstens vijf procent lager dan in 2011.
Als je kijkt naar de toename van eigen inkomsten als entreegeld en private geldstromen, dan is dat maar 2 procent per jaar. Daarmee kun je op de lange termijn nooit het gat vullen dat door de afnemende subsidies ontstaat."
Het negatieve sentiment rondom kunst en cultuur merken we in de moeizamer sponsorwerving.
"Het negatieve sentiment rondom kunst en cultuur merken we in de moeizamer sponsorwerving." Als directeur van Festival Classique maakt Annemarie Goedvolk zich zorgen over de druk om nog meer eigen middelen te genereren. "Bedrijven zijn zuiniger vanwege de crisis, dus we moeten harder werken voor hetzelfde geld." Festival Classique is gebouwd op pontons in de Haagse Hofvijver.
Orkest
Misschien heeft premier Rutte vanuit Het torentje wel mee genoten van de repetities van het Residentie Orkest voor het traditionele Hofvijverconcert. Afgelopen weekend werd het live uitgezonden. Bijna was het orkest wegbezuinigd.
"We hebben drie van de negen miljoen subsidie moeten inleveren," vertelt Roland Kieft, artistiek directeur van het Residentie Orkest. "Het was een pijnlijke fase van puinruimen en de brokstukken weer aan elkaar lijmen. Maar 'never waste a good crisis'. We zijn goed geworden in educatieprojecten en hebben een heel nieuw en jong publiek bereikt. Sommige veranderingen moeten van buiten komen. Eerlijk gezegd vond ik ook dat de cultuursector teveel in zichzelf was gekeerd."
Schulden
De meningen zijn verdeeld. Gebrek aan veerkracht kan de sector niet worden verweten. Veel instellingen zijn gefuseerd, generen meer eigen geld, hebben hoge bezoekersaantallen en zijn innovatief geworden. De bezem erdoor heeft ook positieve effecten zeggen sommigen. Tegelijkertijd wordt er gesproken over een leeg Hollywooddecor waarachter het landschap er akelig kaal uitziet. Er zijn honderden culturele instellingen gestopt of hebben schulden.