Syrië is niet alleen het strijdtoneel tussen de verschillende rebellengroepen, de soennitische terreurgroep IS en het leger van de Syrische president Bashar al-Assad. De twee grootmachten in de regio, Saoedi-Arabië en Iran, steunen ieder een kant van de conflict en vechten zo op afstand tegen elkaar.
Saoedi-Arabië steunt de rebellen in Syrië en Iran steunt het regime van Assad. Ook voert Saoedi-Arabië een oorlog tegen de Sjiitische Houthi’s in Jemen terwijl Iran de Houthi’s juist steunt.
Arabist Leo Kwarten is vanavond in Nieuwsuur te gast.
Rebellencoalitie
Inmiddels komt het regime van Assad in Syrië steeds verder in het nauw. In het Noord-Westen van het land hebben rebellen de strategische steden Idlib en Jisr al-Shughouringenomen. Het gaat om een nieuwe brede rebellencoalitie die zich Jaish al Fatah noemt, een alliantie van jihadistische groepen onder leiding van het Al Nusra-front, een Syrische afdeling van Al-Qaida. Zij krijgen geld en wapens uit Saoedi-Arabië, Turkije en Qatar.
In het oosten rukt IS op. De extremisten hebben de laatste grenspost met Irak veroverd en ook de strategisch belangrijke stad Palmyra.
Wapens
Vroeger had Assad het relatief makkelijk, omdat hij vocht tegen een totaal versnipperde oppositie van rebellengroepen die vooral elkaar bestreden. Dat is niet meer zo. Bovendien is het Syrische leger na jaren strijd langzamerhand uitgeput aan het raken. En is er minder steun van de belangrijkste bondgenoten Iran en Irak, die de handen vol hebben aan IS in Irak.
Het nieuwe elan bij de rebellen komt door het besluit van Saoedi-Arabië en Turkije om de handen ineen te slaan en de rebellengroepen - niet IS, maar wel Al Qaida en anderen - volop te steunen. Met geld en met wapens.
Zo hebben rebellen nu de beschikking over TOW-anti-tankraketten waarmee ze Syrische tanks op kilometers afstand kunnen uitschakelen. Deze raketten waren beslissend in slag om Idlib.
Aartsrivaal Iran
De steun van Saoedi-Arabië en Turkije heeft alles te maken met het nucleaire akkoord met Iran. Met name Saoedi-Arabië is bang dat de macht van aartsrivaal Iran erdoor enorm zal toenemen, omdat het akkoord zal leiden tot de opheffing van sancties.
Saoedi-Arabië is er alles aan gelegen de macht van Iran te breken. In Syrië, waar Assad de belangrijkste bondgenoot is van Iran, maar ook in Yemen.
Iran slaat inmiddels terug en bemoeit zich steeds meer met Yemen. Maar ook met Syrië. Niet alleen direct, met speciale troepen, maar ook indirect, via Libanon. De leider van Hezbollah, de strijdgroep die aan Iran gelieerd is, heeft dit weekend gezworen dat ze er alles aan zullen doen om te voorkomen dat Assad valt. Dat zou voor Hezbollah ook dramatisch zijn, omdat de groepering dan geïsoleerd raakt.
Soennieten en Sjiieten
Het gaat in Syrië dus niet meer alleen om Syrië. Het is in feite het strijdtoneel van de twee grote landen in de regio: Saoedi-Arabië en Iran. Die elk een stroming in de islam vertegenwoordigen: de Soennieten en de Sjiieten.
